Posts Tagged ‘παιδιά’

Μόνο το ένα τέταρτο των νοικοκυριών στην ΕΕ είχε παιδιά το 2021 σύμφωνα με τη Eurostat

8 Ιουνίου 2022

Περίπου ένα τέταρτο από συνολικά 197 εκατομμύρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση (24%) είχε παιδιά το 2021, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Γονέων των Ηνωμένων Εθνών.

Μεταξύ των νοικοκυριών με παιδιά, ο μεγαλύτερος αριθμός είχε ένα παιδί (49% των νοικοκυριών με παιδιά), 39% είχαν δύο παιδιά και 12% είχαν τρία ή περισσότερα παιδιά.

Περίπου 13% των νοικοκυριών με παιδιά (3% όλων των νοικοκυριών) ήταν μονογονεϊκές οικογένειες, ή 6 εκατομμύρια νοικοκυριά σε απόλυτους αριθμούς.

Σύμφωνα εν τω μεταξύ με τα ίδια στοιχεία, σε 24 από τα 27 κράτη μέλη, το ποσοστό γυναικών των ηλικιών 25 με 54 που είχαν καθεστώς μερικής απασχόλησης και παιδιά ήταν μεγαλύτερο από αυτό γυναικών της ίδιας κατηγορίας και καθεστώς μερικής απασχόλησης χωρίς παιδιά.

Η διαφορά αυτή ήταν μεγαλύτερη σε κράτη μέλη της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης όπως η Γερμανία (34 ποσοστιαίες μονάδες), η Αυστρία (32,3 π.μ.) και η Ολλανδία (27,3 π.μ.).

Γενικά η διαφορά αυτή ήταν μικρότερη σε κράτη μέλη της ανατολικής Ευρώπης. Στην Κύπρο, η διαφορά αυτή βρισκόταν στη 1,1 π.μ. αρκετά κοντά στις άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Το ποσοστό γυναικών με μερική απασχόληση που δεν είχαν παιδιά ήταν μεγαλύτερο από αυτό των γυναικών με μερική απασχόληση και παιδιά στη Δανία (2,7 π.μ.), την Πορτογαλία (2,3 π.μ.) και τη Λετονία (1,8 π.μ.).

Αν και σε ορισμένα κράτη μέλη καταγράφηκαν μικρότερα κενά στη μερική απασχόληση μεταξύ των γυναικών με και χωρίς παιδιά, γενικότερα οι γυναίκες με παιδιά είχαν χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης από ό,τι οι γυναίκες χωρίς παιδιά στις πλείστες χώρες.

Για παράδειγμα, στη Ρουμανία καταγράφηκε πολύ χαμηλή διαφορά στην μερική απασχόληση γυναικών με ή χωρίς παιδιά (0,2 π.μ.), όμως καταγράφηκε μια από τις μεγαλύτερες διαφορές όσον αφορά την απασχόληση μεταξύ γυναικών με και χωρίς παιδιά (10,8 π.μ.).

Επίσης, σημειώνεται, το ποσοστό μερικής απασχόλησης εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το επίπεδο μόρφωσης.

Πηγή: Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων 01.06.2022

ΑΣΠΕ – Υπόμνημα στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων & στην Υπουργό Παιδείας

1 Ιουνίου 2020

Αρ. Πρωτ. 373

Αθήνα, 1/6/2020

– Προς την Υπουργό Παιδείας

– Προς τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής ΜορφωτικώνΥποθέσεων.

– ΚΟΙΝ: Γραφείο Πρωθυπουργού

 

ΘΕΜΑ: Αναγκαίες Βελτιώσεις επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις»

 

Αξιότιμοι Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Σχετικά με το εν θέματι σχέδιο νόμου που συζητείται στην Επιτροπή σας, παρακαλούμε όπως υποστηρίξετε τις ακόλουθες, σημαντικές, βελτιώσεις που ζητούμε να επέλθουν, καθότι χρονίζουν και έχουν δημιουργήσει κοινωνικές αδικίες και προβλήματα:

1) Ελεύθερες μετεγγραφές για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους (άρθρο 75 και επόμενα) – βλ. Παράρτημα 1ον

è Επαναφορά της διάταξης που ίσχυε επί 30-έτη τουλάχιστον: Ζητάμε την ελεύθερη μετεγγραφή για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους, όχι μόνο λόγω ειδικής πληθυσμιακής ομάδας που προστατεύεται από το Σύνταγμα, αλλά και γιατί δεν είναι συνταγματικά ορθό, ως προς τα ίσα δικαιώματα των πολιτών, οι καθ’ υπέρβαση εισακτέοι ανά έτος που εισάγονται με πολύ μεγάλη απόκλιση μορίων από την  βάση εισαγωγής να τυγχάνουν επιπλέον και ελεύθερης μετεγγραφής, ενώ οι πολύτεκνοι να εξαιρούνται και των δύο αυτών ευεργετημάτων.

è Επιπλέον, το άρθρο 75 (νέα διατύπωση σε σχέση με το νομοσχέδιο που είχε αναρτηθεί προς διαβούλευση) αδικεί ακόμη περισσότερο τους πολυτέκνους, διότι στα κοινωνικά μόρια, η περίπτωση ββ) αναφέρει: «Δύο (2) μόρια, εάν ο αιτών είναι μέλος πολύτεκνης οικογένειας προσαυξανόμενα κατά ήμισυ (0,5) μόριο για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας πλην του αιτούντος».

Με τον τρόπο αυτό, μια οικογένεια με π.χ. πέντε (5) παιδιά που έχουν μια λογική διαφορά ηλικίας 2-3 ετών, θα τύχει της μοριοδότησης μόνο για τα πρώτα παιδιά και όχι για τα τελευταία, ισοπεδώνοντας την, κατά νόμο, ισόβια πολυτεκνική ιδιότητα των γονέων και μετατρέποντας τη δημογραφική λογική των κοινωνικών μορίων σε μοριοδότηση εισοδηματικού κριτηρίου! Και μάλιστα, όσο περισσότερα είναι τα παιδιά, τόσο περισσότερο πλήττονται από τη διατύπωση αυτή! Αυτή είναι η κρατική μέριμνα για όσους έχουν 5, 6, 7, 8 ή και περισσότερα παιδιά; Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη τέτοιες οικογένειες!

Επιτάσσει κάπου το Σύνταγμα ότι προστατεύονται περισσότερο οι πολύτεκνοι αναλογικά με το πλήθος των, κάτω των 25 ετών, παιδιών τους; Τι είδους ερμηνεία του άρθρου 21 του Συντάγματος είναι αυτή; Σε ποια νομολογία εδράζεται;

ΖΗΤΟΥΜΕ να διαγραφεί η φράση «για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας« στην περίπτωση ββ) που αφορά στους πολυτέκνους.

2) Πειραματικά Σχολεία – βλ. Παράρτημα 2ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας σε ποσοστό 20% των κληρώσεων (τόσο στην εισαγωγική βαθμίδα όσο και στις συμπληρωματικές για τις κενές θέσεις) να αφορά αποκλειστικά σε τέκνα πολυτέκνων.

3) Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) – βλ. Παράρτημα 3ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας εισαγομένων για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους και απαλλαγή από τα δίδακτρα.

4) Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ):

è Τα παιδιά των πολυτέκνων οικογενειών να μοριοδοτούνται με δώδεκα (12) μόρια τουλάχιστον, χωρίς κανέναν άλλο περιορισμό (εισοδηματικά κριτήρια κ.λπ., βάσει αποφάσεων και του ΣτΕ) και να παύσει να γίνεται αναφορά στις Προσκλήσεις του Ι.Κ.Υ για μοριοδότηση των εξαρτώμενων μελών των οικογενειών με τέσσερα (4) τέκνα και άνω.

5) Να μην μειωθούν οι ώρες των Θρησκευτικών στην Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (άρθρο 3).

è Οι ώρες διδασκαλίας από 2 έγιναν 1 στην Ε΄ και στην Στ΄ Δημοτικού. Η γνώση των βασικών στοιχείων επικρατούσας θρησκείας είναι συστατικό στοιχείο της Ιστορίας και του Πολιτισμού της Ελλάδας, τα οποία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις κοινωνικής συνοχής αλλά και ομαλής ενσωμάτωσης παιδιών από άλλες χώρες στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Είνα αναγκαίο να επανέλθουν οι ώρες σε δύο, όπως ήταν πριν.

6) Να μην ενταχθεί η Σεξουαλική «διαπαιδαγώγηση» στο Εργαστήριο Δεξιοτήτων (Αιτιολογική Έκθεση άρθρου 1) – Βλ. Παράρτημα 4ον

è Οπωσδήποτε δεν πρέπει να εισαχθεί στην ελληνική εκπαίδευση για παιδιά Νηπιαγωγείου και Δημοτικού, καθώς έχει πολλές αρνητικές συνέπειες και ενδεχόμενους κινδύνους, ενώ για παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου θα πρέπει, εφόσον εισαχθεί, να είναι προαιρετικό μάθημα, με απαραίτητη τη γονική συναίνεση, σεβόμενοι:

α. Το δικαίωμα των γονέων να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους με γνώμονα τις ιδεολογικές, θρησκευτικές και άλλες πεποιθήσεις τους και

β. Το στόχο που έχει διακηρύξει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για μείωση των εκτρώσεων: «Αν είχαμε 10% λιγότερες εκτρώσεις, θα είχαμε 10% περισσότερες γεννήσεις» ομιλία στη Βουλή, 5/3/2019, στη συζήτηση για το πόρισμα της προηγούμενης Βουλής για το Δημογραφικό πρόβλημα), αφού σε κράτη της Ευρώπης, όπως π.χ. στη Βρετανία, η εισαγωγή του μαθήματος επέφερε αύξηση εκτρώσεων στον ανήλικο πληθυσμό. Επιπρόσθετη τεκμηρίωση παρέχεται στο σχετικό Παράστημα.

 

Παρακαλούμε όπως ληφθούν υπόψη όλες οι παρατηρήσεις μας, που είναι προϊόν συλλογικής εργασίας ομάδας επιστημόνων – εκπαιδευτικών, καθώς και αιτημάτων της Συνομοσπονδίας μας που ταλανίζουν τις πολύτεκνες οικογένειες τα τελευταία χρόνια.

Για την ΑΣΠΕ

Ο Πρόεδρος                                                     Η Γεν. Γραμματέας

Βασίλειος Θεοτοκάτος                                             Δήμητρα Αγγελή

 

Παράρτημα 1ον

 

Επί των άρθρων 75 και επ. που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών.

Με το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 8605-1-1979 είχαν ορισθεί τα εξής:

« 1. Τέκνα πολυτέκνων, εγγραφέντα ή εγγραφόμενα εις Ανωτάτην ή Ανωτέραν Σχολήν της ημεδαπής κατόπιν εξετάσεων, μετεγγράφονται τη αιτήσει των εις το πρώτον ή το δεύτερον έτος σπουδών αντιστοίχου Σχολής (ή Τμήματος Σχολής), πλησιεστέρας του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων των».

Η διάταξη αυτή αφορούσε αυτούς που είχαν γεννηθεί κυρίως τα έτη 1960 και μετά και ήσαν τέκνα πολυτέκνων. Οι δε γεννήσεις τότε ήσαν περί τις 150.000 το χρόνο, οι δε θάνατοι περί τις 65.000. Τα τέκνα αυτά των πολυτέκνων μπορούσαν να μετεγγραφούν χωρίς οποιαδήποτε άλλη προϋπόθεση στην αντίστοιχη σχολή (ή Τμήμα της Σχολής), που ήταν η πλησιεστέρα του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων τους.

Σήμερα οι σχετικές διατάξεις του παραπάνω σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας των άρθρων 69 επ., που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών καθορίζονται βάσει « οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων». Το μέτρο αφορά κυρίως τους γεννηθέντες τα έτη 2000 και μετά, που γεννήσεις είναι γύρω στις 100.000, δηλ. τα 23 από τις προηγούμενες και οι θάνατοι στους 105.000. Ο αριθμός των μετεγγραφομένων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 15οο του συνολικού αριθμού των εισακτέων του οικείου Τμήματος.

Σημειώνεται ότι το 2019 οι γεννήσεις ήσαν μόλις 85.480, οι δε θάνατοι ανήλθαν στους 125.755.

Τώρα καθορίζονται κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και για τα τέκνα των πολυτέκνων για να μπορούν να μετεγγραφούν και μάλιστα μέχρις του ποσοστού 15οο για όλες τις κατηγορίες!!

Μπροστά στον εφιάλτη της υπογεννητικότητας και του δημογραφικού μαρασμού της Ελλάδος, αλλά και της διατάξεως του άρθρου 21 παρ. 2 του Συντάγματος, που επιβάλει ότι «Πολύτεκνες οικογένειες.. έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το κράτος», είναι επιτακτική η ανάγκη η θέσπιση της ακόλουθης διάταξης:

«Πολύτεκνοι και τέκνα πολυτέκνων μετεγγράφονται άνευ οποιαδήποτε προϋποθέσεως στην αντίστοιχο σχολή ή τμήμα της Σχολής ΑΕΙ ή ΤΕΙ, που είναι πλησιέστερα στον τόπο κατοικίας τους (ή τον τόπο κατοικίας των γονέων τους) ή εκεί όπου σπουδάζει ο (η) αδελφός (η) τους».

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα ανέφερε το ομόφωνο πόρισμα της Βουλής των Ελλήνων (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΔΗΛ. ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΚΚΕ) του Φεβρουαρίου του 1993 ( δηλ. πριν από 27 χρόνια) που έλεγε τα εξής: «..Στη χώρα μας, στην οποία σήμερα η γεννητικότητα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, το δημογραφικό πρόβλημα παίρνει τεράστιες εθνικές διαστάσεις, που μπορεί να απειλήσουν την εθνική μας ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα..εθνικούς κινδύνους..θα αντιμετωπίσει πολύ έντονα στο αμέσως προσεχές μέλλον η χώρα μας, αν δεν αλλάξουν οι δημογραφικοί δείκτες..».

            Εν όψει των παραπάνω είναι αυταπόδεικτο ότι η ψήφιση της παραπάνω διατάξεως είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε.

 

 

 

Παράρτημα 2ον

 

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

α. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 1Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Το άρθρο 18 – Επιλογή μαθητών που αναφέρεται στον τρόπο επιλογής των μαθητών για τα Πειραματικά Σχολεία, προβλέπει ότι:

5. Η εισαγωγή των μαθητών στα ΠΕΙ.Σ. γίνεται με κλήρωση, ώστε να επιτυγχάνεται ένα κατά το δυνατόν τυχαίο δείγμα μαθητών. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ. και γνώμη του Ι.Ε.Π., καθορίζεται κάθε ειδικότερο ζήτημα σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας της κλήρωσης, το χρόνο διενέργειάς της, τη διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας και τη δυνατότητα κατ’ εξαίρεση εισαγωγής για λόγους συγγένειας χωρίς κλήρωση ή με ειδική κλήρωση. […]

Να προστεθεί εδάφιο β) στο άρθρο 5, ως εξής:

«Ποσοστό 20% σε κάθε κλήρωση στο σύνολο των θέσεων κάθε σχολείου αφορά μόνο τέκνα πολυτέκνων και πολυτέκνους. Η υπαγωγή στην ειδική κατηγορία γίνεται με προσκόμιση στο σχολείο τωνδικαιολογητικών που ορίζονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 67 του ν. 4316/2014 για την απόδειξη της πολυτεκνικής ιδιότητας».

 

β. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 2Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Στο άρθρο 4 προβλέπεται ότι «Διαδικασίες κλήρωσης διενεργούνται […] μετά την εισαγωγική σχολική τάξη μόνο για τη συμπλήρωση κενών θέσεων που προκύπτουν σε επόμενη τάξη της ίδιας βαθμίδας.»

Παρακαλούμε να προστεθεί η φράση:

«Στην κλήρωση για τη συμπλήρωση κενών αυτών θέσεων, οι θέσεις καλύπτονται σε ποσοστό 20% από τέκνα πολυτέκνων», κατ’ αναλογίαν προς το προηγούμενο άρθρο.

 

 

Παράρτημα 3ον

 

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.)

α.       Να εισάγονται σε ποσοστό 5% επί πλέον των καθορισμένων θέσεων για τα Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Προγράμματα οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) και

β.       Να απαλλάσσονται των διδάκτρων οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) φοιτητές, σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 1910/1944, με βάση το οποίο:

«Άπαντα τα τέκνα των πολυτέκνων … απαλλάσσονται της καταβολής παντός εκπαιδευτικού τέλους, όσον αφορά την εν γένει επαγγελματικήν εκπαίδευσιν… πάσης βαθμίδος.

Υπό την έννοιαν των εκπαιδευτικών τελών νοούνται δίδακτρα..»

 

 

Παράρτημα 4ον

 

Επί του άρθρου 1 – Εργαστήριο Δεξιοτήτων (σεξουαλική διαπαιδαγώγηση)

Στις 29-11-2018, ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την επίσκεψή του στο Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος και το κέντρο πρόληψης και εξέτασης Checkpoint δήλωσε ότι: “Η επένδυση για το μέλλον, για την επόμενη γενιά, είναι η υποχρεωτική ένταξη του μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής, της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, στα σχολεία. Έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά μας να είναι σωστά ενημερωμένα, να μην είναι θύματα προκαταλήψεων και να μπορούν και αυτά με τον τρόπο τους να διαχειρίζονται τις δικές τους σεξουαλικές προτιμήσεις με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά” [1].

       Ήδη με το νομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ “Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις” και συγκεκριμένα στο άρ. 1 αυτού, προβλέπεται η “δοκιμαστική προσθήκη νέων θεματικών κύκλων στο Νηπιαγωγείο και στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού και του Γυμνασίου”[2]στη δε αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου ότι: «Σε συνέχεια σχετικής εισήγησης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, η πιλοτική δράση θα περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τους ακόλουθους βασικούς θεματικούς κύκλους και επιμέρους θεματικές […] : Θεματικός κύκλος Ζω καλύτερα -Ευ ζην. Επιμέρους θεματικές: […] Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση» (ΣΔ)[3]. Προβλέπεται δηλ. η υποχρεωτική εισαγωγή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εκπαίδευση, ήδη από το Νηπιαγωγείο, δηλ. την ηλικία των 5 ετών.

Επ’ αυτού παρατηρούμε τα ακόλουθα:

1) ΣΚΟΠΟΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ: Ο Πρωθυπουργός στην ανωτέρω δήλωσή του έθεσε ως έναν από τους σκοπούς της ΣΔ τη “σωστή ενημέρωση” των παιδιών και τη “διαχείριση των σεξουαλικών τους προτιμήσεων με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά”. Επίσης, από μελέτες, όπως αυτή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης του 2017[4], προκρίνονται ως σκοποί της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης οι “υπεύθυνες επιλογές ερωτικών και κοινωνικών σχέσεων σε έναν κόσμο που βάλλεται από τον ιό HIV και το AIDS” και η “προώθηση και παγιοποίηση μειωμένης επικινδυνότητας συμπεριφορών”, σύμφωνα με σχετική έκθεση της Unesco του 2009. Ως γεγονός που δικαιολογεί την παραπάνω επιδίωξη αναφέρεται το ότι “τα παιδιά αποκτούν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία κατά τα χρόνια που παρακολουθούν ακόμη το σχολείο -κάτι ωστόσο που δεν είναι ακριβές, όπως θα δείξουμε παρακάτω-, χρίζοντας έτσι το πλαίσιο ως σημαντική ευκαιρία για να παρέχεται σε αυτό εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία”.

Επομένως, με δεδομένο και τον μεγάλο αριθμό αμβλώσεων στη χώρα μας, ως στόχοι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης προβάλλονται ο περιορισμός των αμβλώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), στόχοι φυσικά με τους οποίους δεν διαφωνεί κανείς, με την παρατήρηση όμως ότι υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Ενστάσεις, ωστόσο, έχουμε στην επιδίωξη της “απενοχοποίησης σεξουαλικών συμπεριφορών”, που έθεσε ο Πρωθυπουργός, καθώς η επιδίωξη αυτή, εάν μεταφραστεί σε άκριτη αποδοχή οποιασδήποτε σεξουαλικής συμπεριφοράς, μπορεί να έρχεται σε ευθεία αντίθεση με αυτή της μείωσης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Δεν μπορεί, επομένως, να τίθεται ως κύριος σκοπός της ΣΔ η “απενοχοποίηση σεξουαλικών συμπεριφορών” αλλά πρωτίστως η ασφάλεια της υγείας των πολιτών.

Ωστόσο, στους διαφημιζόμενους σκοπούς της ΣΔ δεν λαμβάνεται υπόψη μία άλλη σημαντική, κατά την άποψή μας, παράμετρος:

Η χώρα μας, ως γνωστό, αντιμετωπίζει τις συνέπειες μιας δημογραφικής κατάρρευσης και γήρανσης του πληθυσμού της σε πολλούς τομείς: Στην εκπαίδευση, με τη μείωση των μαθητών και το κλείσιμο σχολείων, άρα και τη συνακόλουθη μείωση των εκπαιδευτικών και αύξηση της ανεργίας, στην οικονομία με τη μείωση του εργατικού δυναμικού και τον περιορισμό και το κλείσιμο επιχειρήσεων (ειδικά αυτών με παιδικά είδη), στο ασφαλιστικό με την αύξηση των συνταξιούχων, με αποτέλεσμα τη δυσαναλογία μεταξύ αυτών και των εργαζομένων και την αυξανόμενη επιβάρυνση των τελευταίων για την εξασφάλιση των απαραιτήτων δικαιωμάτων περίθαλψης και συντήρησης των συνταξιούχων, ενώ παράλληλα απειλείται η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και μειώνονται συνεχώς οι συντάξεις, στην εθνική άμυνα, με τη μείωση του αριθμού στρατευσίμων και σε πολλούς άλλους τομείς.

Οι πολύτεκνες οικογένειες συμβάλλουν σημαντικά στην προσπάθεια ανάσχεσης της δημογραφικής κατάρρευσης, προσφέροντας στο Κράτος περισσότερους νέους εργαζόμενους απ’ ό,τι η πλειοψηφία των οικογενειών, ενισχύοντας αντίστοιχα τα ασφαλιστικά ταμεία με περισσότερες εισφορές, προσφέροντας περισσότερους στρατεύσιμους στις ένοπλες δυνάμεις της Χώρας, χωρίς η Πολιτεία να ανταποδίδει στις πολύτεκνες οικογένειες τουλάχιστον μια αναλογία για τις εισφορές αυτές και παρέχοντάς τους μηδαμινές διευκολύνσεις στις ανυπέρβλητες δυσκολίες που έχει σήμερα η ανατροφή πολλών παιδιών στην ελληνική οικογένεια.

Είναι γνωστό ότι στις πολύτεκνες οικογένειες, επειδή το βασικό κίνητρό τους για την απόκτηση παιδιών δεν είναι οικονομικό, αλλά αποκλειστικά και μόνο η αγάπη για τα παιδιά, αυτό έχει σαν συνέπεια τα σχεδόν ανύπαρκτα ποσοστά αμβλώσεων και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων στις οικογένειες αυτές, καθώς όποιος συνειδητοποιημένα έχει σκοπό να αποκτήσει πολλά παιδιά, δεν προχωρεί σε αμβλώσεις και υιοθετεί ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά, προσανατολισμένη στο σκοπό αυτό, με γνώμονα κυρίως τις μονογαμικές σχέσεις και την απόκτηση παιδιών εντός γάμου.

Θα περιμέναμε, λοιπόν, από την Πολιτεία, εφόσον αναγνωρίζει (τουλάχιστον στα λόγια…) τη συμβολή των πολυτέκνων οικογενειών στη δημογραφική στήριξη του Κράτους, να θεωρεί ως έναν από τους σκοπούς της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και την παρότρυνση των νέων προς την κατεύθυνση δημιουργίας οικογένειας και μάλιστα πολύτεκνης οικογένειας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν μέσα από εικόνες και αναγνώσματα των σχολικών βιβλίων. Γιατί εάν η παιδεία είναι τέτοια που να καθιστά στους νέους ανθρώπους ελκυστική την εικόνα μιας οικογένειας με πολλά παιδιά, μια τέτοια επιδίωξη θα ωθήσει αυτόματα τους νέους στην υιοθέτηση ασφαλών σεξουαλικών συμπεριφορών, που θα υπηρετούν τους προκρινόμενους στόχους της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.

2) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ: Σκοπός της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι η μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, των εκτρώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Για το σκοπό αυτό, στην επιστημονική βιβλιογραφία της σεξουαλική διαπαιδαγώγηση υπάρχουν 2 τάσεις:

– Η ολιστική διαπαιδαγώγηση (comprehensive), με αναφορές στις διάφορες μορφές σεξουαλικών σχέσεων δραστηριότητας; τη χρήση προφυλακτικών, το σεξουαλικό περιεχόμενο ταινιών κλπ.

– Η διαπαιδαγώγηση αποχής (abstinence), που έχει ως κύριο γνώμονα την αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας, έως την ενηλικίωση.

Στη σχετική ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στην καταχώριση του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων “Ζω καλύτερα – Ευ ζην”[5] υπάρχουν “σημαντικοί σύνδεσμοι” για το υλικό που έχει πρόθεση το ΙΕΠ να εισηγηθεί για να περιληφθεί στην ενότητα αυτή, ένας εκ των οποίων είναι και οι “Αναπτυξιακοί Στόχοι Αειφορίας” (Sustainable Development Goals) του ΟΗΕ, στους οποίους ο 4ος στόχος στην επιδιωκώμενη ατζέντα του 2030 είναι η “Ποιοτική Εκπαίδευση” (Quality Education)[6]. Παρότι στη συγκεκριμένη ατζέντα δεν περιλαμβάνεται ως στόχος η υποχρεωτική εισαγωγή του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, το αρμόδιο τμήμα του ΟΗΕ για την εκπαίδευση, η Unesco, στις κατευθύνσεις της για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην ατζέντα εκπαίδευσης του 2030 (International technical guidance on sexuality education) εισηγείται την εφαρμογή στα κράτη του μοντέλου “Ολιστικής Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης” (Comprehensive Sexual Education, CSE)[7].

Το μοντέλο αυτό είναι αντίθετο με τα προγράμματα αποχής σεξουαλικών σχέσεων, τα οποία, μάλιστα, ενώ η Unesco στην έκθεσή της κρίνει ως “αναποτελεσματικά” και “πιθανώς επιζήμια για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα των νέων ανθρώπων”[8], ωστόσο στη συνέχεια δέχεται ότι η αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις είναι “ο ασφαλέστερος τρόπος για την αποφυγή της εγκυμοσύνης και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του HIV[9].

Επίσης, εκπαιδευτικά προγράμματα προσανατολισμένα με σωστό τρόπο στην αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις έχουν επιδείξει επιτυχία στο εξωτερικό, όπως το πρόγραμμα “Sex can wait”, που είχε θετικά αποτελέσματα στη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε σχολεία της Αμερικής, αποσπώντας πολλά βραβεία[10].

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, στα σχετικά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, όπως τουλάχιστον αυτά εφαρμόστηκαν στα σχολεία μέσω της καταργηθείσης θεματικής εβδομάδας ή μέσω προγραμμάτων αγωγής υγείας, επιλέχθηκε η παραπάνω μέθοδος ολιστικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης (cse), που θεωρεί ως δεδομένο ότι όλα τα παιδιά Γυμνασίων και Λυκείων έχουν σεξουαλικές σχέσεις και ότι εκτίθενται καθημερινά σε ακατάλληλο περιεχόμενο μέσω internet. Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι αυτό αποτελεί μια πραγματικότητα, όμως δεν ισχύει όμως για όλα τα παιδιά.

Από την εμπειρία μας, από τις πολύτεκνες οικογένειες της χώρας μας, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι πολλά παιδιά πολυτέκνων οικογενειών, έχοντας συνηθίσει στο περιβάλλον και την ζεστασιά της οικογένειάς τους και στην ιδέα των πολλών παιδιών, επιδιώκουν και αυτά τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας, με αποτέλεσμα να αναβάλουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, έχοντας στόχο τη μονογαμική σχέση και αποφεύγοντας, με τον τρόπο αυτό, τόσο τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και τα ΣΜΝ όσο και την έκθεσή τους σε υλικό ακατάλληλου περιεχομένου.

Αλλά και εκτός πλαισίου πολυτέκνων οικογενειών, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα περισσότερα παιδιά στην Ελλάδα, περίπου 7 στα 10, δεν έχουν σεξουαλικές σχέσεις στη σχολική ηλικία (έρευνα του 2007 δείχνει ότι το 16% δήλωσε ότι είχε έστω μία σεξουαλική επαφή στην Ελλάδα, ενώ σε έρευνα του 2014 το ποσοστό είναι 35%,[11]), ενώ πολλοί είναι οι επιστήμονες που συνηγορούν στη σημασία της αποχής από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά την εφηβική ηλικία ως ενδεδειγμένη μέθοδο αποφυγής της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και των ΣΜΝ (όπως η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, που επισημαίνει ότι “η πρώιμη έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να συνδέεται με σχολική αποτυχία και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου”, ότι “μεγάλο ποσοστό (66%) σεξουαλικά δραστήριων εφήβων αναφέρουν ότι θα προτιμούσαν να είχαν ξεκινήσει αργότερα τη σεξουαλική τους ζωή” και συστήνει “να προάγεται η αποχή έως το τέλος της εφηβικής ηλικίας”[12]).

Περαιτέρω, τα προγράμματα ΣΔ στο μοντέλο CSE, που δέχεται το Υπουργείο Παιδείας, προκρίνουν την ενημέρωση των παιδιών, ήδη από την ηλικία των 5 ετών, για τις έννοιες του βιολογικού και κοινωνικού φύλου (“sex” και “gender”) και τη δημιουργία ερωτημάτων στα παιδιά για το πώς αισθάνονται γι’ αυτά[13]. Είναι όμως γνωστό ότι η ταυτότητα φύλου διαμορφώνεται μεν έως το 3ο έτος ηλικίας του παιδιού, αλλά παγιώνεται από το 5ο έως το 7ο έτος[14]. Το γεγονός αυτό καθιστά, κατά τη γνώμη μας, από ακατάλληλη έως επικίνδυνη την εισαγωγή προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο Νηπιαγωγείο, δεδομένου ότι στην ηλικία αυτή δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ούτε ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ούτε μετάδοσης ΣΜΝ, η δε επιχειρούμενη πληροφόρηση των νηπίων σε μια τόσο ευαίσθητη ηλικία για τέτοια θέματα είναι πολύ επικίνδυνο εγχείρημα, καθώς, εκτός από άσκοπη, εάν δεν γίνει πολύ προσεχτικά -πράγμα δύσκολο- εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ψυχική ισορροπία των μικρών παιδιών. Το ίδιο ισχύει και για το Δημοτικό σχολείο, όπου στη χώρα μας δεν παρατηρούνται επίσης οι παραπάνω κίνδυνοι.

Σε ό,τι δε αφορά τις μεγαλύτερες ηλικίες του Γυμνασίου και Λυκείου, η υποχρεωτική εισαγωγή των προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στις βαθμίδες αυτές βάζει στο ίδιο καλούπι παιδιά που έχουν εμπειρία σεξουαλικών σχέσεων με αυτά που δεν έχουν – που είναι η πλειοψηφία. Κάτι τέτοιο είναι αφενός παιδαγωγικά επικίνδυνο, γιατί μπορεί η ΣΔ να έχει ίσως μια χρησιμότητα σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, ώστε να αποφύγουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και ΣΜΝ, όμως σε παιδιά που έχουν επιτυχώς αποφύγει αυτά, μέσω της αποχής από σεξουαλικές σχέσεις, θα δημιουργήσει την περιέργεια να τα δοκιμάσουν, με αποτελέσματα αντίθετα του επιδιωκόμενου, όπως έχει ήδη παρατηρηθεί (κάτι τέτοιο συνέβη λ.χ. στη Μεγ. Βρετανία, όπου παρατηρήθηκε ότι η διακοπή προγραμμάτων ΣΔ είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αντί για την αύξηση αυτής, καθώς κρίθηκε ότι “ο έλεγχος της αντισύλληψης, που επιδιώκεται μέσα από τα προγράμματα αυτά, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο στους εφήβους που παρακινούνται από την ευκολότερη πρόσβαση στον έλεγχο των γεννήσεων, είτε για την έναρξη είτε για τη συχνότερη σεξουαλική δραστηριότητα”[15])· αφετέρου, θεωρούμε ότι για τη διαπραγμάτευση τέτοιων θεμάτων στα παιδιά θα πρέπει απαραιτήτως να ζητείται η γονική συναίνεση, που απαιτείται από το ΥΠΑΙΘ για πολύ ήσσονος σημασίας θέματα, όπως για την παρακολούθηση θεαμάτων, τη συμμετοχή σε περιβαλλοντικά και άλλα προγράμματα και την παρακολούθηση οποιασδήποτε δραστηριότητας τρίτων φορέων στην εκπαίδευση.

Άλλωστε είναι αναφαίρετο το δικαίωμα του γονέα να διαπαιδαγωγήσει το παιδί του προς την κατεύθυνση της αποχής των σεξουαλικών σχέσεων, χωρίς να το εκθέτει, μέσω του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, σε μια “ενημέρωση” που λαμβάνει ως δεδομένο την ύπαρξη σεξουαλικών σχέσεων και μπορεί μεν να είναι χρήσιμη σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, όχι όμως απαραίτητα και στα υπόλοιπα, που αποτελούν και την πλειοψηφία, σύμφωνα με τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν.

Σε σχετική έρευνα του έτους 2018 μάλιστα διαπιστώθηκε ότι στην πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών Χωρών υπάρχει αντίδραση των γονέων στα προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης[16], ενώ έχουν διοργανωθεί και Διεθνείς καμπάνιες κατά των προγραμμάτων αυτών, όπως η stopCSE.org. Επομένως τα δικαιώματα των γονέων δεν πρέπει να αγνοηθούν.

     Για τους παραπάνω λόγους πιστεύουμε ότι:

α) Για μεν το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό δεν θα πρέπει να εισαχθεί το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης,

β) Για δε το Γυμνάσιο και το Λύκειο, εφόσον εισαχθεί, η εισαγωγή του θα πρέπει να είναι προαιρετική και με απαραίτητη τη συναίνεση των γονέων, ενώ θα πρέπει στο περιεχόμενό του να ληφθεί υπόψη ο παράγοντας της ενθάρρυνσης των παιδιών για τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας.

 


[1]     https://tinyurl.com/y8fu4lku
[2]     http://www.opengov.gr/ypepth/?p=5132
[3]     https://tinyurl.com/ya29nwf5
[4]     https://tinyurl.com/se-Thrace2017
[5]     https://tinyurl.com/y7fxqobd
[6]     https://sustainabledevelopment.un.org/?menu=1300
[7]     https://tinyurl.com/unescocse
[8]     βλ. Σελ. 18 και 29 έκθεσης Unesco ως άνω
[9]     βλ. Σελ. 71 έκθεσης Unesco ως άνω
[10]   βλ. σχετικά https://tinyurl.com/sexcanwait
[11]   στοιχεία από διπλωματική εργασία “Σεξουαλική συμπεριφορά εφήβων”, Πανεπιστήμιο Πατρών 2018, σελ. 77, https://tinyurl.com/se-patra2018
[12]   βλ. Σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα της youth-med.gr “Ανακαλύπτοντας τη σεξουαλικότητα στην εφηβεία”, https://tinyurl.com/se-youthmed
[13]   βλ. Σελ. 50 έκθεσης Unesco ως άνω
[14]   βλ. Wikipedia στο λήμμα “Ταυτότητα φύλου”, όπου και παραπομπή σε σχετικές μελέτες
[15]   https://tinyurl.com/ukcutse
[16]   “Comprehensive report on Sexuality Education in Europe and Central Asia”, Federal Centre for Health Education (BZgA) and the European Network of the International Planned Parenthood Federation (IPPF EN), 2018, σελ. 25 https://tinyurl.com/se-europe2018

ΑΣΠΕ – 1η Ιουνίου Παγκόσμια Ημέρα Γονέων

1 Ιουνίου 2020

1η ΙΟΥΝΙΟΥ – ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΟΝΕΩΝ

ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΤΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥΣ! ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ!

Η παγκόσμια ημέρα για τους γονείς καθιερώθηκε το 2012 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και είναι μια σημαντική ενέργεια αναγνώρισης του θεσμού της οικογένειας, της σημασίας των οικογενειακών δεσμών και της αξίας των θετικών προτύπων γονεϊκότητας. Όπως αναγνωρίζει ο ΟΗΕ «για την πλήρη και αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, τα παιδιά πρέπει να ανατρέφονται σε ένα οικογενειακό περιβάλλον και σε ατμόσφαιρα ευτυχίας, αγάπης και κατανόησης»

Τα παιδιά δεν είναι έπαθλο για την πρόοδο της επιστήμης, ούτε απαραίτητο κοινωνικό εξάρτημα για κάθε άτομο που νοιώθει μοναξιά. Δεν μπορεί να αναγνωρισθεί ατομικό δικαίωμα δημιουργίας ή απόκτησης παιδιού, παρά μόνο η υποχρέωση του γονέα να το αναθρέψει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο σεβόμενο την προσωπικότητά του αλλά και τη δυνατότητα να ασκεί το γονεϊκό του δικαίωμα ώστε να αναθρέψει το παιδί του σύμφωνα με τις οικογενειακές του παραδόσεις και αξίες. Προφανώς η εμπορευματοποίηση του αγαθού της τεκνογονίας δεν μπορεί παρά να είναι απολύτως μη αποδεκτή σε ευνομούμενα κράτη με σεβασμό στα δικαιώματα του ανθρώπου και του παιδιού.

Η απόκτηση παιδιών πρέπει να είναι το αποτέλεσμα συντονισμένης προσπάθειας του πατέρα και της μητέρας για να δημιουργήσουν τις οικογενειακές συνθήκες που είναι απαραίτητες για την φυσιολογική βιολογική, ψυχική και σωματική ανάπτυξη όσων παιδιών μπορέσουν να αποκτήσουν. Η ευθύνη είναι πολύ μεγάλη διότι οι συνέπειες της αποτυχίας είναι πελώριες τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Το Κράτος οφείλει να στέκεται αρωγός στις προσπάθειες των γονέων, σεβόμενο τα δικαιώματά τους, και χωρίς να παρεμβαίνει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα, της προσωπικότητας και των βασικών απόψεών τους για τη ζωή μέσω της εκπαίδευσης ή με άλλους τρόπους, χωρίς δηλαδή να αποδυναμώνει τους γονείς στην άσκηση των καθηκόντων τους.

Η αγάπη και ο σεβασμός των παιδιών προς τους γονείς είναι η αδιαπραγμάτευτη βάση της διαγενεακής αλληλεγγύης που θεωρείται σήμερα ως απαραίτητο συστατικό στοιχείο αντιμετώπισης πολλών κοινωνικών προβλημάτων όπως η γήρανση και φροντίδα της τρίτης ηλικίας, κ.λπ. Ας μην ξεχνάμε ότι η οικογένεια και οι σωστοί γονείς κράτησαν όρθια την κοινωνία στη δεκαετία 2010-2020. Μια δεμένη οικογένεια είναι η άγκυρα που δεν αφήνει κανένα μέλος της οικογένειας να βουλιάξει είτε σε προσωπικές, είτε σε οικονομικές ή άλλες αποτυχίες, με την προϋπόθεση ότι οι γονείς ασκούν το ρόλο τους και πιστεύουν στην αξία της οικογένειας.

Καλούμε την πολιτεία, τα ΜΜΕ, την Εκκλησία, τους εκπαιδευτικούς φορείς και λειτουργούς, τους διαφημιστές και καθέναν που έχει δημόσιο λόγο να διδάξουν και να στηρίξουν την αξία της οικογένειας, τη σημασία της σωστής προετοιμασίας των νέων που επιθυμούν να δημιουργήσουν οικογένεια και να γίνουν γονείς, να τους βοηθήσουμε υλικά και ηθικά για να φέρουν σε πέρας το δυσκολότερο ρόλο που αναλαμβάνει ο άνθρωπος στη ζωή του: να γίνει σωστός/-ή και άξιος/-α γονέας. Αν είναι δύσκολο να αναθρέψεις σωστά ένα παιδί, είναι πολύ δυσκολότερο περισσότερα παιδιά. Να γιατί ο σοφός λαός μας αναφέρεται στους πολύτεκνους γονείς ως «ήρωες». Αναμένουμε την ίδια αναγνώριση και από τα επίσημα θεσμικά όργανα του Ελληνικού κράτους, του οποίου η οικογένεια ήταν και παραμένει ο θεμέλιος λίθος των δικών του παραδόσεων.

Ενδυναμώστε τους γονείς στο ρόλο τους: είναι η καλύτερη μέθοδος κοινωνικής συνοχής, μείωσης των κοινωνικών αστοχιών και αύξησης της προσωπικής επιτυχίας των παιδιών. 

Από το Γραφείο Τύπου της ΑΣΠΕ

ΑΣΠΕ – Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας 15 Μαΐου 2020

15 Μαΐου 2020

ΔΕΛΤΙΟ  ΤΥΠΟΥ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 15 ΜΑΙΟΥ 2020: ΧΩΡΙΣ ΠΥΞΙΔΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΧΕΙΜΩΝΑ, ΚΑΜΜΙΑ ΑΝΑΣΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΥΣ

 

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα της οικογένειας βρίσκει την Ελλάδα στην 2η χειρότερη θέση στην Ευρώπη, σχετικά με τη φορολογική επιβάρυνση της μέσης Ελληνικής οικογένειας, μισθωτών με παιδιά και με τη δημογραφική της κατάρρευση σε πλήρη εξέλιξη.

Εκτός από το επίδομα γέννας των 2.000 ευρώ και τη φοροαπαλλαγή των 1.000 ευρώ για κάθε παιδί που ισχύουν από φέτος, μέτρα αναγκαία που θεσμοθέτησε η Κυβέρνηση, αλλά όχι ικανά να ανατρέψουν την κατάσταση, η παραγωγή δημογραφικής πολιτικής στην Ελλάδα μοιάζει να έχει στερέψει.

Η Ελλάδα παραμένει στη μειονότητα των χωρών της Ε.Ε. χωρίς Υπουργό ή Υφυπουργό Οικογένειας, την ίδια στιγμή που η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την πολύτεκνη μητέρα επτά (7) παιδιών Ούρσουλα φον ντερ Λέϊεν απέκτησε Επίτροπο Δημογραφίας. Κεντρική κατεύθυνση για δημογραφική πολιτική δεν φαίνεται να υπάρχει, ενώ τα μέτρα στήριξης των πολυτέκνων έχουν μείνει στις καλές προθέσεις.

Άτολμα τα νομοσχέδια στη στήριξη της οικογένειας, καμία ανάσα για τους πολύτεκνους. Πρόσφατο παράδειγμα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας που έρχεται στη Βουλή, και «ξεχνά» να επαναφέρει τις μετεγγραφές των παιδιών των πολυτέκνων χωρίς κριτήρια, όπως ίσχυαν για 30 χρόνια χωρίς το καθεστώς αυτό να δημιουργήσει κανένα απολύτως πρόβλημα. Μέτρο χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος, που μόνο οφέλη μπορεί να έχει.

Οι πολύτεκνοι αναμένουν ακόμη την παρέμβαση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την αλλαγή του αποτυχημένου σχήματος των συμπράξεων για την διανομή των προϊόντων του ΤΕΒΑ (για τους οικονομικά ασθενείς) και τα λανθασμένα εισοδηματικά κριτήρια για τους πολυτέκνους, για να αρχίσουν να λαμβάνουν και πάλι τρόφιμα που τους στέρησαν τα πειράματα των συμπράξεων.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη να επιβληθεί σε όλο το Δημόσιο, χωρίς καμία εξαίρεση, η πρόβλεψη για ειδική κατηγορία πολυτέκνων σε κάθε είδους προσλήψεις (μια που δεν τηρείται σε πολλές περιπτώσεις) και την επαναφορά του 20% στις προσλήψεις στο Δημόσιο για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους όπως ίσχυε προ της μειώσεως στο 15% που επέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ με το Ν. 4440/2016.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν την καθιέρωση των ορίων φτώχειας της ΕΛΣΤΑΤ ως αφορολόγητου ποσού για όλους, ως το πιο δίκαιο και αντικειμενικό μέτρο φορολόγησης.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την άνευ εισοδηματικών κριτηρίων ένταξή τους στο Πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού, σε ετήσια βάση και γενικότερα την απαλλαγή τους από τεκμήρια πολυτελείας (φορολογία Ι.Χ. οχημάτων, τετραγωνικά κατοικίας κ.α.).

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την επαναφορά του επιδόματος πολυτέκνων-τριτέκνων, σε όποιο ύψος αντέχει ο κρατικός προϋπολογισμός, ως ελάχιστη ανταπόδοση της πολιτείας στην τεράστια κοινωνική τους συνεισφορά, αλλά και στην οικονομική τους συμβολή, μέσω του ΦΠΑ που καταβάλλουν στις καταναλωτικές τους δαπάνες, στην ανάπτυξη του τόπου.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν… Για πόσο ακόμη;

Από το Γραφείο Τύπου της ΑΣΠΕ

Κλείνει σχολεία σε όλη τη χώρα η υπογεννητικότητα – SOS από τους εκπαιδευτικούς

22 Δεκεμβρίου 2019

Λουκέτο στα ελληνικά σχολεία βάζει η υπογεννητικότητα. Δημοτικά, νηπιαγωγεία, γυμνάσια και λύκεια κλείνουν το ένα μετά το άλλο, καθώς δεν υπάρχουν παιδιά για να γεμίσουν τις τάξεις. Το φαινόμενο της αναστολής ή κατάργησης λειτουργίας σχολικών μονάδων σε όλη την Ελλάδα έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, αφού την τελευταία δεκαετία έχουν κλείσει ή συγχωνευτεί χιλιάδες νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια.

Οι τεράστιες διαστάσεις που έχει λάβει το φαινόμενο αποτυπώνονται με ξεκάθαρο και επίσημο τρόπο στην απόφαση-βόμβα που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για το κλείσιμο 23 σχολείων σε 19 δήμους της Αττικής (14 νηπιαγωγεία και 9 δημοτικά), από τη Βούλα και τον Μαραθώνα μέχρι τον Γέρακα και τα Μέγαρα.

Ως κύριος λόγος του λουκέτου αναφέρεται η έλλειψη μαθητικού δυναμικού, καθώς επίσης οι τοπικές γεωγραφικές συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 9 Δεκεμβρίου και αφορά τη σχολική χρονιά 2019-2020. Ενδεικτικό της δυσμενούς κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο 2009-2014 έκλεισαν 1.705 σχολικές μονάδες: 796 δημοτικά, 509 νηπιαγωγεία και τα υπόλοιπα ήταν γυμνάσια και λύκεια.

Εκπέμπουν SOS οι εκπαιδευτικοί

«Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή» έγραφε ο Βίκτωρ Ουγκώ. Όταν κλείνουν εκατοντάδες σχολεία κάθε χρόνο, είναι ώρα για λήψη δραστικών μέτρων, προκειμένου να ανατραπεί η κατάσταση, καθώς οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: «Ο πληθυσμός μειώνεται δραματικά και η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα γερόντων»…

Η έλλειψη μαθητών, οι προβληματικές κτιριακές υποδομές, οι γεωγραφικές συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής οδηγούν κάθε χρόνο τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και τις τοπικές Αρχές να υπογράφουν την «εξαφάνιση» δεκάδων σχολείων από τον χάρτη της Ελλάδας, τόσο στην περιφέρεια όσο και στην Αττική. Από το 2008 λειτουργεί στο υπουργείο Παιδείας ένας «μηχανισμός» ο οποίος αξιολογεί τις υποψήφιες για κατάργηση, αναστολή ή συγχώνευση σχολικές μονάδες, διαδικασία η οποία πλέον θεωρείται… αυτοματοποιημένη.

Σοβαρές οι κοινωνικές αλλά και οι οικονομικές συνέπειες της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, καθώς στην περιφέρεια και ειδικότερα σε απομακρυσμένες περιοχές οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις προκειμένου να πάνε στο πλησιέστερο σχολείο, ενώ ακόμα και οικογένειες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους για να εγκατασταθούν σε περιοχές όπου υπάρχουν σχολεία.

«H έλλειψη μαθητών είναι ο κυριότερος λόγος για το κλείσιμο σχολικών μονάδων. Το δημογραφικό πρόβλημα είναι πλέον στην πόρτα μας, σε λίγα χρόνια θα είμαστε χώρα γερόντων. Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι χιλιάδες νέοι φεύγουν στο εξωτερικό, καθώς στην Ελλάδα δεν μπορούν πια να εργαστούν και να δημιουργήσουν οικογένεια. Η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει τη μητρότητα όχι μόνο με επιδόματα αλλά και με άλλα κίνητρα (παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί, στήριξη νέων γονέων κ.ά.)» τονίζει στο «Εθνος της Κυριακής» ο γ.γ. της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας, Σταύρος Πετράκης.

Ανάλογη είναι και η θέση του Νικηφόρου Α. Κωνσταντίνου, ταμία της ΟΛΜΕ, ο οποίος υπογραμμίζει: «Το πρόβλημα της μείωσης του μαθητικού δυναμικού έχει οξυνθεί με την κρίση. Οι επιπτώσεις της, όπως η υπογεννητικότητα και η εξωτερική μετανάστευση, δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως στη λειτουργία της εκπαίδευσης. Από τη μία, η μείωση του αριθμού των μαθητών, λόγω της υπογεννητικότητας, έχει μόλις πρόσφατα αρχίσει να διαφαίνεται στη λειτουργία της εκπαίδευσης. Από την άλλη, η μείωση του αριθμού των μαθητών που οφείλεται στην εξωτερική μετανάστευση έχει ήδη συντελεστεί, χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι έχει ολοκληρωθεί».

Δυσοίωνες προβλέψεις

Σε 15 χρόνια ο μαθητικός πληθυσμός θα έχει μειωθεί κατά 430.000 παιδιά, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ, ενώ ήδη οι μαθητές στα σχολεία λιγοστεύουν διαρκώς, αν και προς το παρόν αυτό περιορίζεται κυρίως στα νηπιαγωγεία και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Την πραγματική επιδείνωση από τη μαζική μείωση γεννήσεων μετά το 2010 θα αρχίσει να βιώνει για τα καλά το εκπαιδευτικό σύστημα από το 2022 και μετά.

Τότε θα αρχίσει να αποτυπώνεται η δραματική πτώση των γεννήσεων στη λειτουργία του γυμνασίου, ενώ το ίδιο θα συμβεί στα λύκεια από το 2025 και μετά, και στα πανεπιστήμια από το 2028 και μετά. Σωρευτικά ως το 2035 ο αριθμός μαθητών στα σχολεία υπολογίζεται ότι θα έχει μειωθεί κατά 430.000, μεταβάλλοντας ριζικά το τοπίο του εκπαιδευτικού συστήματος.

Εάν δεν αντιστραφεί η κατάσταση, το ΙΟΒΕ υπολογίζει ότι μέχρι το 2035 ο συνολικός αριθμός μαθητών στα σχολεία θα έχει μειωθεί σε 1.050.000, έναντι 1.480.000 το 2008. Δηλαδή θα έχουν «εξαφανιστεί» (μείωση 29,2%). Το φαινόμενο της αναστολής λειτουργίας σχολείων είναι πιο έντονο στην περιφέρεια και κυρίως σε απομακρυσμένες περιοχές. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Λάρισας πέρυσι πήγαν στην Α’ Δημοτικού 258 μαθητές λιγότεροι. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε δύο εξαθέσια σχολεία!

Στη Στερεά Ελλάδα, δεκάδες δημοτικά και γυμνάσια λειτουργούν με μόλις έναν ή δύο μαθητές, αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα τα παιδιά να μεταφερθούν σε άλλα κοντινά σχολεία με περισσότερους μαθητές. Ενδεικτικά, στα ολοήμερα Δημοτικά Αγράφων και Σκεπαστής φοιτά μόνο ένας μαθητής, ενώ από δύο μαθητές έχουν τα Δημοτικά Μίστρου και Καλλιανών.

Κατά το προηγούμενο σχολικό έτος η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας αναγκάστηκε να αναστείλει τη λειτουργία 22 σχολείων στην περιφέρεια, εννέα δημοτικών και 13 νηπιαγωγείων, εξαιτίας της έλλειψης μαθητών. Ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες ορεινές περιοχές, οι γονείς βρίσκονται σε διαρκή αγωνία για την ασφάλεια των παιδιών τους, καθώς το οδικό δίκτυο είναι προβληματικό και οι καιρικές συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες.

Αναφερόμενος στις συγχωνεύσεις και στις καταργήσεις σχολικών μονάδων, ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ, Θ. Τσούχλος, τονίζει, ότι σύμφωνα με καταγγελίες ΕΛΜΕ, γονέων, μαθητών και τοπικών κοινωνιών, έχουν ξεκινήσει διαδικασίες συγχωνεύσεων-υποβιβασμών, οι οποίες ανακόπηκαν προσωρινά από κινητοποιήσεις των εμπλεκομένων.

Το ΔΣ της ΟΛΜΕ δηλώνει ότι δεν θα επιτρέψει καμία συγχώνευση, κλείσιμο ή υποβιβασμό σχολείου. Οι αποφάσεις για κλείσιμο ή συγχώνευση σχολείων λαμβάνονται συνήθως όταν ολοκληρώνεται το σχολικό έτος. Αυτό σημαίνει ότι για το 2020 οι σχετικές διαδικασίες θα ολοκληρωθούν στις αρχές του καλοκαιριού.

Νικολίτσα Τρίγκα

ΕΘΝΟΣ – ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (22.12.2019)

Όλο και λιγότερα παιδιά σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία, γεννούν οι Ελληνίδες

5 Μαρτίου 2019

Η ατεκνία μεταξύ των Ελληνίδων δεν φαίνεται να αποτελεί συνειδητή επιλογή αλλά μάλλον το αποτέλεσμα καταστάσεων και συνθηκών που επιβάλλονται από το ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Όλο και λιγότερα παιδιά σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία, γεννούν οι Ελληνίδες όπως αποτυπώνεται στο πόρισμα της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για το Δημογραφικό που συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής.

Η ανάλυση της γονιμότητας των γενεών δείχνει ότι η ατεκνία μεταξύ των Ελληνίδων δεν φαίνεται να αποτελεί συνειδητή επιλογή, όπως συμβαίνει σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες, όπως π.χ. η Γερμανία ή η Ιαπωνία. Αντίθετα, είναι μάλλον το αποτέλεσμα καταστάσεων και συνθηκών που επιβάλλονται από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον και οικονομικό περιβάλλον που δυσκολεύει την απόφαση για τεκνοποίηση.

Η πρόσφατη οικονομική κρίση επιδείνωσε έτι περαιτέρω το περιβάλλον αυτό.

Ταυτόχρονα η συνεχής αύξηση της μέσης ηλικίας στην τεκνογονία θα συμβάλλει και αυτή στην αύξηση του ποσοστού της ατεκνίας.

Στοιχεία της Eurostat για τη μέση ηλικία στην γέννηση, δείχνουν ότι ενώ στην Ελλάδα μια γυναίκα γεννούσε το 1960, κατά μέσο όρο στα 28,7 έτη της ηλικίας της, το 2015 γεννούσε στα 31,3 έτη.

Την ίδια ώρα νέες προσεγγίσεις για τη διαμόρφωση της δημογραφικής πολιτικής στα χρόνια που έρχονται απαιτούν τα νέα οικογενειακά πρότυπα. Ο αριθμός των μονογονεϊκών οικογενειών έχει αυξηθεί, κυρίως ως αποτέλεσμα της αύξησης των διαζυγίων και, δευτερευόντως, λόγω της αύξησης των εκτός γάμου γεννήσεων. Το φαινόμενο αφορά κυρίως τις γυναίκες. Ο αριθμός αυτών που μεγαλώνουν μόνες τα παιδιά τους είναι πενταπλάσιος του αριθμού των πατέρων. Οι εκτός γάμου γεννήσεις αν και παραμένουν σε ένα χαμηλό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα επίπεδο, έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί ως απόλυτο μέγεθος τα τελευταία 25 χρόνια. Έτσι ενώ το ποσοστό των εκτός γάμου γεννήσεων ήταν 2% το 1990, το 2017 εγγίζει το 9%.

Ταυτόχρονα το μέσο μέγεθος της οικογένειας μειώνεται, ενώ παράλληλα αυξάνεται ο αριθμός των οικογενειών χωρίς παιδιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, οι συζυγικές οικογένειες είχαν στην πλειονότητά τους δύο παιδιά. Το 2011, άνω του 65% των ζευγαριών (παντρεμένων και συμβιούντων) έχουν το πολύ ένα παιδί, το 27% έχουν δύο παιδιά και μόλις το 7% έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά. Το 37% των παντρεμένων ζευγαριών και το 85% των ζευγαριών που συμβιώνουν, χωρίς να έχουν παντρευτεί, δεν έχουν παιδιά.

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 5/3/2019

Υποσχέσεις Πούτιν για ενίσχυση των πολύτεκνων οικογενειών

20 Φεβρουαρίου 2019

Φορολογικές ελαφρύνσεις, ανακούφιση στεγαστικών δανείων και μετρητά για να στηρίξει τις πολύτεκνες οικογένειες στη Ρωσία έχει υποσχεθεί ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.

Χρησιμοποιώντας  το ετήσιο τηλεοπτικό του διάγγελμα προς το έθνος χθες, ο ρώσος πρόεδρος σκιαγράφησε  διάφορα μέτρα βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης.  Εστιάζοντας στις οικογένειες, ο Πούτιν  υπογράμμισε ότι  το πρώτο μέτρο βελτίωσης των εισοδημάτων είναι  η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης. «Η αρχή θα πρέπει να είναι πολύ απλή – όσο περισσότερα παιδιά έχετε το λιγότερο φόρο  πρέπει να πληρώσετε», τόνισε.

Ο ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε επίσης την πρόθεσή του να αφαιρέσει  5 τετραγωνικά μέτρα φορολογητέας περιοχής από την οικιακή ιδιοκτησία μιας οικογένειας για κάθε παιδί που διαθέτει. Ιδιοκτησία γης έως 600 τετραγωνικά μέτρα θα απαλλάσσεται επίσης  από τους φόρους.

Οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά θα λάβουν επίσης εφάπαξ πληρωμή ύψους 450.000 ρούβλια (6.033 ευρώ) ως βοήθεια στη ρύθμιση των υποθηκών τους.

«Αν προσθέσουμε αυτό το ποσό στο ταμείο παροχών μητρότητας το οποίο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την πληρωμή υποθηκών, το συνολικά ποσό  ανέρχεται  σε 900.000 ρούβλια (12.066 ευρώ) και σε πολλές περιοχές της Ρωσίας θα αποτελέσει  ένα σημαντικό ποσό για το κόστος στέγασης», δήλωσε ο Πούτιν.

Προς το παρόν, οι οικογένειες στη Ρωσία μπορούν να υποβάλουν αίτηση για δύο ποσοστιαίες εκπτώσεις σε υποθήκες, με το υπόλοιπο να επιδοτείται από τη ρωσική κυβέρνηση.

Ο Ρώσος ηγέτης είπε ότι υπήρξε χαμηλή απορρόφηση, καθώς η επιδότηση διήρκεσε μόνο λίγα χρόνια. Έτσι, πρότεινε ότι η ελάφρυνση θα πρέπει τώρα να επεκταθεί καθ’ όλη τη  διάρκεια του ενυπόθηκου δανείου.

Η Μόσχα υπολογίζει το κόστος της ελάφρυνσης σε περίπου 30,6 δισεκατομμύρια ρούβλια μόνο το 2020, αλλά ισχυρίστηκε ότι θα ωφελήσει 600.000 κατοικίες.

Άλλες ανακοινώσεις περιελάμβαναν τον διπλασιασμό των παροχών για τις οικογένειες με παιδιά με ειδικές ανάγκες και την αύξηση του επιπέδου των επιτρεπόμενων αποδοχών ώστε να λάβουν τις υφιστάμενες παροχές για παιδιά. Τέλος, ο πρόεδρος Πούτιν  υποσχέθηκε επίσης τον τερματισμό της έλλειψης παιδικής φροντίδας στους παιδικούς σταθμούς  έως το 2021.

David Reid

Πηγή: CNBC – Putin promises hard cash, tax breaks and mortgage relief for families with more children (20/02/2019)

 

Η Ελληνική Οικογένεια και το Δημογραφικό Πρόβλημα

31 Ιανουαρίου 2019

 Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές οικογένειες κάνουν λιγότερα παιδιά, και τα κάνουν πιο αργά. Ποια είναι τα αίτια του φαινομένου και ποιες οι συνέπειες; Πώς μπορεί να σχεδιαστεί μια νέα οικογενειακή πολιτική για την Ελλάδα;

Από το 2011 και μετά, για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν στοιχεία, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται. Σύμφωνα με τις προβολές πρόσφατης έρευνας της διαΝΕΟσις, μέχρι το 2050 θα είμαστε λιγότεροι (8,8 εκατομμύρια, σύμφωνα με το μεσαίο σενάριο) και γηραιότεροι (το 1/3 του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών, από 1/5 σήμερα). Οι σημαντικές προκλήσεις που προκύπτουν από αυτό το φαινόμενο είναι πολυάριθμες και η διαΝΕΟσις έχει ήδη αρχίσει να τις επισημαίνει στον δημόσιο διάλογο. Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας, αποφασίσαμε να επικεντρώσουμε σε έναν από τους παράγοντες που επηρεάζουν το δημογραφικό πρόβλημα: Τη γονιμότητα.

Ομάδα ερευνητών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), με συντονιστή και επιστημονικό υπεύθυνο τον Διευθυντή Ερευνών του ΕΚΚΕ Διονύση Μπαλούρδο, μελέτησαν για λογαριασμό της διαΝΕΟσις τα διαθέσιμα δεδομένα για τη γονιμότητα στην Ελλάδα, κατέγραψαν την κατάσταση και στον υπόλοιπο κόσμο, ανέλυσαν τα αίτια των φαινομένων που επικρατούν και τις οικογενειακές πολιτικές που ακολουθούν χώρες που κατόρθωσαν να τα διαχειριστούν καλύτερα από άλλες, και κατέληξαν σε μια μελέτη η οποία, εκτός από τη χαρτογράφηση του προβλήματος, περιγράφει και προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπισή του.

Παρακάτω θα δούμε μερικά από τα βασικά στοιχεία του θέματος της χαμηλής γονιμότητας στην Ελλάδα και αλλού, την εικόνα της σημερινής κατάστασης καθώς και τρόπους αντιμετώπισής του.

1. Σήμερα οι οικογένειες γίνονται μικρότερες. Οι μονομελείς και οι μονογονεϊκές οικογένειες αυξάνονται. Λίγα ζευγάρια συμβιώνουν και περισσότερες γυναίκες αποφασίζουν να μην κάνουν καθόλου παιδιά, από ό,τι στο παρελθόν. Η μέση ηλικία των γυναικών όταν αποκτούν το πρώτο τους παιδί αυξάνεται, ενώ αυξάνεται και η μέση ηλικία του πρώτου γάμου, μειώνονται οι γάμοι και αυξάνονται τα διαζύγια.

Μέσα στην κρίση, η αύξηση της ανεργίας και η οικονομική αβεβαιότητα οδήγησαν τα ζευγάρια στο να καθυστερούν την απόκτηση του πρώτου παιδιού και στο να αναβάλλουν την απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού. Η αναζήτηση και η αξιοποίηση των ευκαιριών απασχόλησης και για τα δύο φύλα δεν συνοδεύτηκε από την ανάπτυξη επαρκών παροχών, καθώς και δομών και υπηρεσιών του κοινωνικού κράτους για τη στήριξη της οικογένειας.

Το αποτέλεσμα;

Οι Ελληνίδες κάνουν πολύ λίγα παιδιά.

Το φαινόμενο της πολύ χαμηλής γονιμότητας φυσικά δεν είναι καινούριο, ούτε μόνο ελληνικό. Από τη δεκαετία του ’90 κιόλας σε ολόκληρη την Ευρώπη υπήρξε μια σημαντική πτώση στα ποσοστά γονιμότητας. Σχεδόν παντού οι γυναίκες άρχισαν να αναβάλλουν για αργότερα τις γεννήσεις των παιδιών τους, με αποτέλεσμα η γονιμότητα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περίοδο 1998-1999 να πέσει στα 1,44 παιδιά ανά γυναίκα -και σε κάποιες χώρες ακόμα και κάτω από το επονομαζόμενο «όριο ακραία χαμηλής γονιμότητας», που είναι τα 1,3 παιδιά ανά γυναίκα. Στα τέλη του προηγούμενου αιώνα για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία καμία χώρα της Ε.Ε. δεν είχε γονιμότητα πάνω από 2 παιδιά ανά γυναίκα. Αυτό ίσχυε ακόμα και σε χώρες όπως η Ιρλανδία, όπου μόλις την προηγούμενη δεκαετία η γονιμότητα ξεπερνούσε τα 2,5 παιδιά ανά γυναίκα.

Καθώς οι συνθήκες ζωής σε αυτές τις κοινωνίες άλλαζαν, μεταβάλλονταν και οι κοινωνικές δομές τους. Η ηλικία αποχώρησης των παιδιών από το πατρικό σπίτι ολοένα μετατοπιζόταν. Τα παιδιά σπούδαζαν για περισσότερα χρόνια. Το πώς και το πότε τα ζευγάρια αποφάσιζαν να συζήσουν, να παντρευτούν, να κάνουν παιδιά, άλλαζε επίσης. Το ίδιο και ο αριθμός των παιδιών που αποφάσιζαν να κάνουν. Το μοντέλο των οικογενειών με δύο εργαζομένους και διπλά εισοδήματα επίσης άλλαξε τις οικονομικές δυνατότητες των ζευγαριών και βοήθησε στη χειραφέτηση των γυναικών με πολλές ευεργετικές συνέπειες στις προηγμένες οικονομίες.

Τα φαινόμενα αυτά όμως δεν επηρέασαν όλα τη γονιμότητα στους ευρωπαϊκούς λαούς με τους τρόπους που πολλοί νομίζουν. Για παράδειγμα, η εντύπωση πως όταν η οικονομική κατάσταση είναι κακή η γονιμότητα μειώνεται και το αντίστροφο, δεν ισχύει ακριβώς. Η πρόσφατη έχει αποδείξει πως ακόμα και όταν οι οικονομίες ευημερούν, είναι πιθανό η γονιμότητα να πέφτει. Αν είναι κάτι που γίνεται σαφές από την εξονυχιστική ανάλυση του φαινομένου στην έρευνα της διαΝΕΟσις, είναι το ότι το θέμα της γονιμότητας (αλλά και το δημογραφικό εν γένει) είναι ένα θέμα εξαιρετικά πολύπλοκο. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το θέμα του γάμου. Πλέον στις οικονομικά πιο ευκατάστατες χώρες της Ευρώπης λιγότερο από το 25% των γυναικών ηλικίας 26 ετών είναι παντρεμένες -το 1990 το ποσοστό ήταν 50%. Παρ’ όλα αυτά αυτό το φαινόμενο επηρέασε ελάχιστα τη γονιμότητα. Σε κάποιες χώρες όπως η Γαλλία, μάλιστα, η μείωση των γάμων δεν την επηρέασε καθόλου -απλά αυξήθηκαν οι εκτός γάμου γεννήσεις. Στην Ελλάδα μπορεί να έχουμε το μικρότερο ποσοστό γεννήσεων εκτός γάμου (9,4%) από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, αλλά σε 11 άλλες χώρες οι γεννήσεις εκτός γάμου είναι περισσότερες από τις γεννήσεις εντός (στην Ισλανδία 7 στις 10 γεννήσεις είναι εκτός γάμου).

Είναι αλήθεια πως αλλαγές που έχουν συντελεστεί στον τρόπο ζωής των πολιτών σε ολόκληρη την ήπειρό μας είναι πολλές και πολύ μεγάλες. Πλέον 1 στα 3 νοικοκυριά στην Ε.Ε. είναι ενήλικες που ζουν μόνοι τους. Το 20% των ανδρών ηλικίας άνω των 55 που έχουν χωρίσει στην Ελλάδα, όπως επισημαίνει η έρευνα, «επενδύουν σε επόμενο κύκλο γάμου και αποκτούν και παιδί». Το 2008 ένα 58,4% των Ελλήνων ηλικίας 18-34 ζούσε με τους γονείς του. Το 2017 το ποσοστό είχε εκτοξευτεί στο 66,7%. Κι αυτό εξηγείται μόνο εν μέρει από την οικονομική κρίση και την ανεργία: σήμερα οι μισοί Έλληνες νέοι που έχουν πλήρη απασχόληση ζουν με τους γονείς τους.

Η Οικονομική Διάσταση Των Δημογραφικών Εξελίξεων

Το φαινόμενο που συνθέτουν αυτές οι σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια διάστασή του έχει χαρακτηριστεί από τους επιστήμονες ως»δεύτερη δημογραφική μετάβαση» και συνδέεται με όλες τις σημαντικές κοινωνικές, οικονομικές, τεχνολογικές και πολιτισμικές αλλαγές που έχουν συμβεί στον κόσμο μας τις τελευταίες δεκαετίες.

Με αυτές τις αλλαγές δεδομένες -και μη αναστρέψιμες-, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι στη «δεύτερη δημογραφική μετάβαση» και οι κυμάνσεις της γονιμότητας κάτω από το επίπεδο αναπλήρωσης των γενεών (το «2,1 παιδιά ανά γυναίκα», δηλαδή) πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Η έρευνα καταγράφει αναλυτικά τους μηχανισμούς με τους οποίους, σύμφωνα με τις σύγχρονες κοινωνιολογικές προσεγγίσεις, αυτές οι κοινωνικές αλλαγές επηρεάζουν τον δείκτη γονιμότητας στις σύγχρονες κοινωνίες.

Στην Ελλάδα οι αλλαγές αυτές έχουν ξεκινήσει από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 κιόλας, όταν ο δείκτης γονιμότητας πέρασε κάτω από το 1,5, ένα κρίσιμο όριο. Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, «καμία κοινωνία που έχει πέσει κάτω από αυτό το επίπεδο μέχρι σήμερα δεν έχει κατορθώσει να επιστρέψει ξανά πάνω από αυτό». Οι ίδιες κοινωνικές αλλαγές που είχαν τα ίδια αποτελέσματα και στις άλλες κοινωνίες, και επιπλέον και η μεγάλη οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων, επηρέασαν δραματικά τις γεννήσεις στη χώρα μας. Πλέον τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα γεννιούνται λιγότερα από 100.000 παιδιά τον χρόνο, για πρώτη φορά από τότε που καταγράφονται στοιχεία. Πια μόνο στην Κρήτη και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου γεννιούνται περισσότεροι από όσους πεθαίνουν.

Η διάμεση ηλικία των Ελλήνων πλέον φτάνει τα 44 έτη (από 39 το 2000 και 30 το 1960). To 1999 o δείκτης γονιμότητας στη χώρα μας έφτασε στο ναδίρ του 1,23, κάτω δηλαδή από το όριο της «ακραία χαμηλής γονιμότητας». Έκτοτε υπήρξε μια μικρή αύξηση (το επονομαζόμενο «rebound» ή «catching-up effect» που συνήθως ακολουθεί μεγάλες πτώσεις της γονιμότητας) αλλά ο δείκτης παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το 2016 ήταν στο 1,38.

Πλέον οι Ελληνίδες αποκτούν το πρώτο τους παιδί κατά μέσο όρο στην ηλικία των 30,3 ετών (το 2016 -από 28,8 το 2008). Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι τα 29 έτη. Σχεδόν μία στις τρεις γεννήσεις στη χώρα μας πραγματοποιείται από γυναίκες ηλικίας 30-34 ετών και μία στις τέσσερις από γυναίκες ηλικίας 35-39 ετών. Στην Ελλάδα, δε, εμφανίζεται και ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά πρώτων γεννήσεων από μητέρες ηλικίας άνω των 40 στην Ευρώπη (5,3%). Αυτή η αναβολή της τεκνοποίησης και της απόκτησης του πρώτου παιδιού πολύ φυσιολογικά μειώνει τις πιθανότητες απόκτησης και δεύτερου ή τρίτου παιδιού.

Μόνο ένα 8,3% των Ελληνίδων που γεννήθηκαν το 1955 δεν έκαναν κανένα παιδί στην αναπαραγωγική τους ηλικία. Στις Ελληνίδες που γεννήθηκαν το 1965, όμως, το ποσοστό ήταν 16,3%. Είπαμε, όμως, ότι το θέμα της γονιμότητας δεν είναι τόσο απλό. Στην Αγγλία και την Αυστρία, για παράδειγμα, το ποσοστό των γυναικών που δεν κάνουν κανένα παιδί είναι υψηλότερο από της Ελλάδας: περίπου 20% και στις δύο χώρες. Ο δείκτης γονιμότητας στις δύο χώρες όμως είναι πολύ διαφορετικός: 1,8 στην Αγγλία, και 1,53 στην Αυστρία. Ο λόγος είναι το μέγεθος των οικογενειών -στην Αγγλία είναι πολύ περισσότερες οι οικογένειες που έχουν τρία παιδιά, ενώ στην Αυστρία είναι πιο κοινές οι οικογένειες που έχουν ένα. Και οι δύο χώρες, πάντως, είναι σε καλύτερα επίπεδα από την Ελλάδα.

Είναι αυτή η κατάσταση μη-αναστρέψιμη; Όχι απαραίτητα. Αν και η «δεύτερη δημογραφική μετάβαση» προβλέπει χαμηλή γονιμότητα για χώρες σαν τη δική μας, παρ’ όλα αυτά κάποιες τα πάνε πολύ καλύτερα από άλλες. Η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο ή οι Σκανδιναβικές χώρες εμφανίζουν πολύ υγιέστερους δείκτες γονιμότητας και, παρ’ όλο που καμία δεν φτάνει το «2,1 παιδιά ανά γυναίκα», μερικές το προσεγγίζουν, και έτσι κοιτάζουν το δημογραφικό μέλλον τους με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Η δική μας χώρα πρέπει οπωσδήποτε να ακολουθήσει το παράδειγμά τους.

Βεβαίως, ο πληθυσμός μιας χώρας δεν εξαρτάται μόνο από τη γονιμότητα. Για παράδειγμα, πολλές προηγμένες χώρες προσπαθούν να αντισταθμίσουν τις συνέπειες της χαμηλής γονιμότητας ενθαρρύνοντας τη μετανάστευση ή και προσελκύοντας μετανάστες ενεργητικά. Αλλά σχεδόν όλες οι χώρες υλοποιούν και προγράμματα πολιτικής για να σταθεροποιήσουν ή και να αυξήσουν τον δείκτη γονιμότητας. Οι ερευνητές μελέτησαν κάποια από αυτά τα προγράμματα, και σχεδίασαν και μια σειρά από πολιτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στη δική μας χώρα, ώστε να αυξηθεί σημαντικά ο δείκτης γονιμότητας στο κοντινό μέλλον.

2.  Όπως αναλύεται διεξοδικά στην έρευνα, οι πολιτικές για τη γονιμότητα και τη στήριξη της οικογένειας κατά κανόνα ταξινομούνται σε τρεις άξονες:

1) Κοινωνική και οικονομική ενεργητική προστασία των οικογενειών

2) Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

3) Υποστήριξη της μητρότητας και θετικό περιβάλλον για την οικογενειακή ζωή.

Στις επιτυχημένες περιπτώσεις οι αλλαγές αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται στην κάθε κοινωνία και δεν προσπαθούν να τις αντιστρέψουν. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς μέρος του δημόσιου διαλόγου για το θέμα της γονιμότητας διεθνώς τείνει να δίνει έμφαση στην επιστροφή παρωχημένων οικογενειακών και κοινωνικών προτύπων, μια επιστροφή που για τις σύγχρονες κοινωνίες εκτός από ανεπιθύμητη είναι πιθανότατα και ανέφικτη.

Στη Σουηδία, για παράδειγμα, «η οικογενειακή πολιτική ποτέ δεν έχει κατευθυνθεί στοχευμένα στην ενθάρρυνση της τεκνοποίησης», γράφουν οι ερευνητές, «αλλά αντίθετα αποσκοπεί στην ενίσχυση της πρόσβασης των γυναικών στην αγορά εργασίας και στην προώθηση της ισότητας των φύλων». Το σύστημα εκεί -εδώ και δεκαετίες μάλιστα- δεν προσπαθεί να ενθαρρύνει τις οικογένειες να κάνουν παιδιά per se, αλλά προσπαθεί αντίθετα να τους προσφέρει την σωστά σχεδιασμένη στήριξη και πρόσβαση σε υποδομές ώστε να έχουν οι γονείς την ευχέρεια να επιλέξουν πότε θα κάνουν παιδιά, και πόσα. Σε όλες τις Σκανδιναβικές χώρες θεωρείται αυτονόητο ότι και οι δύο γονείς εργάζονται και αναλαμβάνουν τη φροντίδα των παιδιών τους από κοινού, ενώ όλα τα παιδιά δικαιούνται υψηλής ποιότητας φροντίδα και εκπαίδευση από πολύ πρώιμη ηλικία. Στη Σουηδία, μάλιστα, υπάρχει αμειβόμενη γονική άδεια για τους πατέρες από το 1974. Αυτή η προσέγγιση έχει αποτέλεσμα: ο δείκτης γονιμότητας το 2016 στη χώρα ήταν 1,85 παιδιά ανά γυναίκα.

Ένα άλλο παράδειγμα από τη Γαλλία είναι το εξαιρετικά επιτυχημένο μέτρο της χορήγησης ευέλικτης άδειας για τους γονείς (μητέρα ή/και πατέρα), η οποία μπορεί να είναι από μερικής απασχόλησης για μικρό διάστημα μέχρι και πλήρης τριετής άδεια, με τον εργοδότη να μην πληρώνει τίποτε, και το κράτος να χορηγεί ένα επίδομα (35% του κατώτατου μισθού γι’ αυτούς που επιλέγουν τριετή άδεια -περίπου 350 ευρώ το μήνα). Κάθε χρόνο πάνω από μισό εκατομμύριο γονείς στη Γαλλία επιλέγουν αυτή την άδεια.

Αυτή και άλλες πολιτικές στήριξης της οικογένειας, από αποκεντρωμένες προνοιακές δομές μέχρι υποδομές μέριμνας για παιδιά εργαζομένων, που περιγράφονται αναλυτικά στην έρευνα, έχουν ως αποτέλεσμα ο δείκτης γονιμότητας για τη Γαλλία το 2016 να βρίσκεται στο εντυπωσιακό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα 1,92.

Αντίθετα, στη Γερμανία και την Αυστρία τα αποτελέσματα μέχρι πρόσφατα αποδεικνύονταν πενιχρά, μολονότι οι δαπάνες για οικογενειακή πολιτική ήταν εκεί πάντα από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Τα αίτια ήταν η στόχευση και ο σχεδιασμός των πολιτικών, που απευθύνονταν κυρίως σε πιο «παραδοσιακές» μορφές οικογένειας, την ώρα που και εκεί αυξάνονταν οι μονογονεϊκές οικογένειες και η γυναικεία απασχόληση. Και στις δύο χώρες ο δείκτης γονιμότητας παρέμεινε σχετικά χαμηλότερα, κοντά στο όριο της πολύ χαμηλής γονιμότητας (1,6 για τη Γερμανία, 1,53 για την Αυστρία το 2016).

Σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η δική μας, δε, το μίγμα πολιτικών είναι κατά κανόνα και πενιχρό σε δημόσιες δαπάνες και επιδόματα, και ταυτόχρονα προσφέρει και περιορισμένη στήριξη στα εργαζόμενα μέλη της οικογένειας -και ειδικά στις μητέρες.

Διεθνώς, οι πολιτικές για τη στήριξη οικογένειας συνήθως έχουν έξι στόχους:

1. Μείωση της φτώχειας και εισοδηματική υποστήριξη

2. Άμεση αποζημίωση για το οικονομικό κόστος των παιδιών

3. Προώθηση της απασχόλησης, ειδικά για γυναίκες

4. Μεγαλύτερη ισότητα των φύλων

5. Υποστήριξη ανάπτυξης για την πρώιμη παιδική ηλικία

6. Αύξηση της γεννητικότητας

Γενικά, τα μέτρα οικογενειακής πολιτικής πρέπει σε γενικές γραμμές να στοχεύουν στην ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος. Αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας -όταν οι άμεσες ανάγκες μιας οικογένειας καλύπτονται, η ανησυχία για το μέλλον μειώνεται και η απόφαση τεκνοποίησης γίνεται ευκολότερη. Επιπλέον και στο ίδιο πλαίσιο, πρέπει να αντιμετωπίζεται το υψηλό κόστος φροντίδας και ανατροφής του παιδιού, ενώ πρέπει να στηρίζεται και η οικογενειακή ζωή, περιορίζοντας τις θυσίες στα επαγγελματικά και προσωπικά θέματα που καλούνται να κάνουν οι γονείς. Ο στόχος είναι τα ζευγάρια -και μάλιστα ειδικά τα νέα ζευγάρια- που επιθυμούν να κάνουν παιδί να μπορούν να πάρουν την απόφαση νωρίτερα ώστε να έχουν μεγαλύτερο περιθώριο, αν θέλουν, να κάνουν και δεύτερο ή και τρίτο στο μέλλον.

Στη δική μας χώρα, συγκεκριμένα, η έρευνα υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να καταπολεμηθεί η έλλειψη προσιτών και προσβάσιμων υπηρεσιών φροντίδας και εκπαίδευσης παιδιών, να αναπροσαρμοστούν τα χαμηλά επίπεδα οικονομικών παροχών και επιδομάτων και οι μικρές γονικές άδειες με χαμηλά επιδόματα και να καταργηθούν πολιτικές που κάνουν διακρίσεις ανάμεσα στα δύο φύλα, οδηγώντας τις Ελληνίδες στο συμπέρασμα ότι είναι δύσκολο να συνδυάσουν την απασχόληση με τη μητρότητα.

Οι συνέπειες της σημερινής κατάστασης είναι οφθαλμοφανείς και στα στοιχεία. Οι Ελληνίδες έχουν το μικρότερο ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τις Ιταλίδες. Το 2017, το ποσοστό των Ελληνίδων με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης που συμμετείχαν στην αγορά εργασίας ήταν 68%, ένα ποσοστό που μοιάζει υψηλό, αλλά βεβαίως υπολείπεται δραματικά του 90% που είναι το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες.

Αλλά ποια οικογενειακή πολιτική έχουμε σήμερα στην Ελλάδα;

Στον ιδιωτικό τομέα οι άδειες που προσφέρονται στις μητέρες (αποκλειστικά) φτάνουν μέχρι τους 8 μήνες και μία εβδομάδα, με τη δυνατότητα μιας επιπλέον 4μηνης άδειας και για τους δύο γονείς άνευ αποδοχών, η οποία μπορεί να δοθεί τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 6 ετών. Ένας από τους δύο γονείς δικαιούται μειωμένο ωράριο εργασίας για τους 30 μήνες που ακολουθούν τη γέννηση.
Στο Δημόσιο τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Μια μητέρα που κάνει το πρώτο της παιδί δικαιούται 12 μήνες άδεια. Οι 3 μήνες είναι αποκλειστικά για τη μητέρα και με πλήρεις αποδοχές, ενώ οι υπόλοιποι μπορούν να μοιραστούν στους δύο γονείς.

Σήμερα τα επιδόματα που δίνονται φτάνουν μέχρι τα 210 ευρώ τον μήνα για μια οικογένεια με τρία παιδιά και πολύ χαμηλό εισόδημα. Τρίτεκνες οικογένειες με ετήσιο εισόδημα πάνω από 34.000 ευρώ δεν δικαιούνται κανένα επίδομα. Άλλες παροχές περιλαμβάνουν την απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης επιβατικών αυτοκινήτων (ή την απαλλαγή από το μισό τέλος για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κυβικών εκατοστών, μολονότι τα περισσότερα επταθέσια οχήματα ανήκουν σε αυτή την κατηγορία -και πληρώνουν και φόρο πολυτελείας), μειωμένο εισιτήριο στα ΜΜΜ, το κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο της ΔΕΗ (με εισοδηματικά κριτήρια) και μοριοδότηση για διορισμό στο Δημόσιο.

Όπως έχουμε αναφέρει και στην έρευνά μας για την προσχολική αγωγή, περίπου 140.000 παιδιά βρίσκουν θέση σε βρεφονηπιακούς σταθμούς κάθε χρόνο χάρη σε ένα πρόγραμμα ύψους 175 εκατ. ευρώ που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ. Ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό. Δεκάδες χιλιάδες άλλα μικρά παιδιά παραμένουν εκτός δομών προσχολικής αγωγής, πράγμα που δεν έχει επιπτώσεις μόνο στις οικογένειές τους αλλά, όπως είδαμε και από την έρευνα της διαΝΕΟσις για την προσχολική αγωγή, και στη μελλοντική τους εξέλιξη. Και η Ελλάδα έχει μείνει πολύ πίσω και από άλλες χώρες σε αυτό το θέμα.

To 2002 οι επικεφαλής των κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Ε.Ε. συμφώνησαν στη Βαρκελώνη να πετύχουν συγκεκριμένους στόχους για τη φύλαξη και την εκπαίδευση των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Μεταξύ άλλων, οι «στόχοι της Βαρκελώνης» περιλαμβάνουν το ότι το 90% των παιδιών ηλικίας από 3 μέχρι 5 θα βρίσκουν θέση σε παιδικούς σταθμούς κάθε χρόνο, και ότι το ίδιο θα συμβαίνει και με το 33% των παιδιών ηλικίας κάτω των 3 ετών. Η Ελλάδα υπολείπεται πάρα πολύ άλλων ευρωπαϊκών χωρών και του μέσου όρου και στα δύο -τα αντίστοιχα ποσοστά βρίσκονται στο 55,6% και το 8,9% αντίστοιχα (2016).

Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπ’ όψιν, οι ερευνητές καταλήγουν σε μια δέσμη προτάσεων η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση των επιδομάτων παιδιών από το πρώτο παιδί, την καθιέρωση ενός πριμ απόκτησης τέκνου για μητέρες κάτω των 30 ετών (2000 ευρώ ανά παιδί) και την ενίσχυση επιδομάτων τοκετού. Ενθαρρύνονται τόσο η ένταξη της μητέρας στην αγορά εργασίας και η παραμονή της σε αυτήν, όσο και η ενεργός συμμετοχή του πατέρα στην ανατροφή του παιδιού ή των παιδιών. Προτείνεται ακόμα η διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, η υποστήριξη των Δήμων για τη δημιουργία επιπλέον υποδομών παιδικών σταθμών αλλά και βρεφοκομικών σταθμών (που φιλοξενούν παιδιά ηλικίας μέχρι 2,5 ετών), αλλά και η εισαγωγή νέων δομών, όπως ο θεσμός των βοηθών μητέρων (εκπαιδευμένες γυναίκες που φυλάσσουν στο σπίτι τους 4-5 παιδιά).

Προτείνεται, εξάλλου, η δημιουργία Γραφείου Δημογραφικής Πολιτικής στη Βουλή (στα πρότυπα του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους), το οποίο θα υπάγεται στον Πρόεδρο της Βουλής και θα παρακολουθεί τη δημογραφική κατάσταση της χώρας καθώς και την υλοποίηση των μέτρων δημογραφικής πολιτικής.

Όλα τα στοιχεία και όλες οι προτάσεις πολιτικής αναλύονται στο πλήρες κείμενο της μελέτης, το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ:

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚO ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚEΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤHΡΙΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓEΝΕΙΑΣ (PDF)
ΘΟΔΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ (30 Ιανουαρίου 2019)

Washington Post: Πού πήγαν όλα τα παιδιά; Πως η οικονομική κρίση στην Ελλάδα επηρεάζει το δημογραφικό

3 Δεκεμβρίου 2018

 

Εκτενές δημοσίευμα για τη μείωση των γεννήσεων στην Ελλάδα, λόγω της οικονομικής κρίσης, που  παραθέτει μαρτυρίες  γονέων,  δασκάλων  και  ειδικών. 

Το δημοσίευμα ξενικά παρουσιάζοντας την πρώτη ημέρα στο δημοτικό σχολείο Καλπακίου. Τα παιδιά φτάνουν στο σχολείο, στοιχίζονται ανά τάξη, ωστόσο μια μητέρα που συνόδευσε το πρωτάκι της αναρωτήθηκε: πού είναι τα παιδιά;  Η μητέρα, που είχε φοιτήσει στο ίδιο σχολείο αναφέρει ότι πίστευε πως η αυλή θα ήταν γεμάτη παιδιά.  Η μικρότερη τάξη στο δημοτικού του Καλπακίου αντανακλά τα εντεινόμενα δημογραφικά προβλήματα της Ελλάδας. Στην Α’ δημοτικού στο σχολείο του Καλπακίου φοιτούν 13 παιδιά. Ορισμένοι μαθητές είναι τα μόνα παιδιά στα χωριά που διαβιούν.

Επίσης,  περίπου 6 σχολεία στην περιοχή έκλεισαν πρόσφατα.  Όλο και περισσότεροι μελλοντικοί γονείς φεύγουν ή αναβάλλουν την απόκτηση παιδιού λόγω της ανεργίας ή όπως η δασκάλα της Α’ δημοτικού στο Καλπάκι επειδή το εισόδημά τους είναι πολύ μικρό.

Η ελληνική οικονομία δεν εξαρτάται πλέον από πρόγραμμα διάσωσης, όμως η χώρα τώρα αρχίζει να έρχεται αντιμέτωπη με την επόμενη φάση του κινδύνου, την μείωση των γεννήσεων που εγείρει τη πιθανότητα μιας  συρρικνωμένης, αποδυναμωμένης Ελλάδας τα επόμενα χρόνια.  Κατά την βαθιά και παρατεταμένη κρίση μειώθηκε ο ήδη χαμηλός δείκτης γεννήσεων, όπως συνέβη στις προβληματικές οικονομίες της νότιας Ευρώπης.

Η Ελλάδα επλήγη επίσης από έναν δεύτερο παράγοντα, 500.000 άτομα εγκατέλειψαν τη χώρα, οι περισσότεροι νέοι,   δυνάμει γονείς. Η ύφεση της χώρας συνέβαλε στη δημιουργία της  μικρότερης σε μέγεθος γενιάς μεταπολεμικά.

Στη συνέχεια το δημοσίευμα κάνει λόγο για  τον δείκτη γονιμότητας της χώρας, 1,35 γεννήσεις ανά γυναίκα  που είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.  Σημειώνεται ότι πριν την κρίση ο δείκτης γονιμότητας ήταν ανοδικός.  Ωστόσο, λόγω της εξόδου  των μελλοντικών γονέων,  ο αριθμός των παιδιών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα υποχώρησε -θεαματικότερα από τον δείκτη γονιμότητας-  σε ιστορικά χαμηλό.  Το 2009 γεννήθηκαν 118.000 παιδιά ενώ το 2017 88.500.

Σε ορισμένες χώρες, μετά από οικονομικές κρίσεις  ο  δείκτης γονιμότητας ανέκαμψε.  Όμως,  αυτό είναι απίθανο  να συμβεί στην Ελλάδα δήλωσε ο Β. Κοτζαμάνης, καθηγητής δημογραφίας στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, γιατί  ακόμη και πριν την κρίση η μέση γυναίκα δεν αποκτούσε παιδί πριν τα 31 έτη.  Ορισμένες γυναίκες, που ανέβαλαν την εγκυμοσύνη, κατά την περίοδο της ύφεσης, έχασαν δια παντός την ευκαιρία.  Συνεπώς, η κρίση μείωσε μόνιμα το μέγεθος της νεότερης ελληνικής γενιάς, καθώς και τον αριθμό των μελλοντικών γονέων, τόνισε ο Β. Κοτζαμάνης.  Θα έχουμε όλο και λιγότερες γεννήσεις στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες, επεσήμανε.

Επίσης, γίνεται αναφορά  στα ελλιπή κρατικά προγράμματα στήριξης της οικογένειας στις ελλείψεις στις υποδομές παιδικής φροντίδας και  στη δυσκολία να βρει κανείς γιατρό στις αγροτικές περιοχές.

Chico Harlan

ΠΗΓΗ: Washington Post (2.12.2018)

Συνάντηση του Πρ. Παυλόπουλου με την Ανώτατη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδας

7 Νοεμβρίου 2018

«Η Οικογένεια είναι θεμέλιο της Κοινωνίας και η Πολύτεκνη Οικογένεια είναι πυρήνας της Οικογένειας», υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Τιμώντας την σημερινή ημέρα, που είναι αφιερωμένη στην Πολύτεκνη Οικογένεια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος δέχθηκε την Ανωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος στο Προεδρικό Μέγαρο.

Ο κ. Παυλόπουλος υπογράμμισε ότι για τους Έλληνες, η Οικογένεια είναι θεμέλιο της Κοινωνίας και η Πολύτεκνη Οικογένεια είναι πυρήνας της Οικογένειας. «Κι αυτή η παράδοσή μας είναι εκείνη, η οποία ιδίως σε κρίσιμες περιόδους -όπως αυτή που διανύουμε- αφενός έχει αποτρέψει την ρήξη του κοινωνικού ιστού. Και, αφετέρου, έχει στηρίξει έναν πραγματικό πυλώνα της Κοινωνίας μας αλλά και του Πολιτισμού μας, ήτοι το Κοινωνικό Κράτος Δικαίου» πρόσθεσε.

Παράλληλα, υπενθύμισε ότι το Σύνταγμα, στο άρθρο 21 στην 1η παράγραφο, προσδιορίζει την Οικογένεια ως θεμέλιο για την συντήρηση και την προαγωγή του Έθνους. Όπως ανέφερε «Η διατύπωση του Συντακτικού Νομοθέτη δεν είναι καθόλου τυχαία. Εξίσου, λοιπόν, θεμέλιο του Έθνους είναι και η Πολύτεκνη Οικογένεια. Και πιο κάτω, στην 2η παράγραφο, το Σύνταγμα ρητά, μεταξύ άλλων, ορίζει ότι η Πολύτεκνη Οικογένεια έχει δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το Κράτος. Καθιερώνει ένα ειδικό κοινωνικό δικαίωμα. Και το δικαίωμα προσδιορίζει, ταυτοχρόνως, τις υποχρεώσεις που έχουν εκείνοι προς τους οποίους απευθύνεται η άσκηση δικαιώματος».

Επισήμανε, επίσης, ότι από την πλευρά του, θα κάνει ό,τι του αναλογεί, ώστε και οι επιταγές του Συντάγματος να γίνουν πραγματικότητα αλλά και η κοινωνική σημασία της Οικογένειας και της Πολύτεκνης Οικογένειας ν’ αναδειχθούν, όπως ταιριάζει.

Δείτε το σχετικό βίντεο εδώ.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ