Posts Tagged ‘υπογεννητικότητα’

Μόνο το ένα τέταρτο των νοικοκυριών στην ΕΕ είχε παιδιά το 2021 σύμφωνα με τη Eurostat

8 Ιουνίου 2022

Περίπου ένα τέταρτο από συνολικά 197 εκατομμύρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση (24%) είχε παιδιά το 2021, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Γονέων των Ηνωμένων Εθνών.

Μεταξύ των νοικοκυριών με παιδιά, ο μεγαλύτερος αριθμός είχε ένα παιδί (49% των νοικοκυριών με παιδιά), 39% είχαν δύο παιδιά και 12% είχαν τρία ή περισσότερα παιδιά.

Περίπου 13% των νοικοκυριών με παιδιά (3% όλων των νοικοκυριών) ήταν μονογονεϊκές οικογένειες, ή 6 εκατομμύρια νοικοκυριά σε απόλυτους αριθμούς.

Σύμφωνα εν τω μεταξύ με τα ίδια στοιχεία, σε 24 από τα 27 κράτη μέλη, το ποσοστό γυναικών των ηλικιών 25 με 54 που είχαν καθεστώς μερικής απασχόλησης και παιδιά ήταν μεγαλύτερο από αυτό γυναικών της ίδιας κατηγορίας και καθεστώς μερικής απασχόλησης χωρίς παιδιά.

Η διαφορά αυτή ήταν μεγαλύτερη σε κράτη μέλη της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης όπως η Γερμανία (34 ποσοστιαίες μονάδες), η Αυστρία (32,3 π.μ.) και η Ολλανδία (27,3 π.μ.).

Γενικά η διαφορά αυτή ήταν μικρότερη σε κράτη μέλη της ανατολικής Ευρώπης. Στην Κύπρο, η διαφορά αυτή βρισκόταν στη 1,1 π.μ. αρκετά κοντά στις άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Το ποσοστό γυναικών με μερική απασχόληση που δεν είχαν παιδιά ήταν μεγαλύτερο από αυτό των γυναικών με μερική απασχόληση και παιδιά στη Δανία (2,7 π.μ.), την Πορτογαλία (2,3 π.μ.) και τη Λετονία (1,8 π.μ.).

Αν και σε ορισμένα κράτη μέλη καταγράφηκαν μικρότερα κενά στη μερική απασχόληση μεταξύ των γυναικών με και χωρίς παιδιά, γενικότερα οι γυναίκες με παιδιά είχαν χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης από ό,τι οι γυναίκες χωρίς παιδιά στις πλείστες χώρες.

Για παράδειγμα, στη Ρουμανία καταγράφηκε πολύ χαμηλή διαφορά στην μερική απασχόληση γυναικών με ή χωρίς παιδιά (0,2 π.μ.), όμως καταγράφηκε μια από τις μεγαλύτερες διαφορές όσον αφορά την απασχόληση μεταξύ γυναικών με και χωρίς παιδιά (10,8 π.μ.).

Επίσης, σημειώνεται, το ποσοστό μερικής απασχόλησης εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το επίπεδο μόρφωσης.

Πηγή: Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων 01.06.2022

ΑΣΠΕ – Υπόμνημα στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων & στην Υπουργό Παιδείας

1 Ιουνίου 2020

Αρ. Πρωτ. 373

Αθήνα, 1/6/2020

– Προς την Υπουργό Παιδείας

– Προς τον Πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής ΜορφωτικώνΥποθέσεων.

– ΚΟΙΝ: Γραφείο Πρωθυπουργού

 

ΘΕΜΑ: Αναγκαίες Βελτιώσεις επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις»

 

Αξιότιμοι Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Σχετικά με το εν θέματι σχέδιο νόμου που συζητείται στην Επιτροπή σας, παρακαλούμε όπως υποστηρίξετε τις ακόλουθες, σημαντικές, βελτιώσεις που ζητούμε να επέλθουν, καθότι χρονίζουν και έχουν δημιουργήσει κοινωνικές αδικίες και προβλήματα:

1) Ελεύθερες μετεγγραφές για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους (άρθρο 75 και επόμενα) – βλ. Παράρτημα 1ον

è Επαναφορά της διάταξης που ίσχυε επί 30-έτη τουλάχιστον: Ζητάμε την ελεύθερη μετεγγραφή για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους, όχι μόνο λόγω ειδικής πληθυσμιακής ομάδας που προστατεύεται από το Σύνταγμα, αλλά και γιατί δεν είναι συνταγματικά ορθό, ως προς τα ίσα δικαιώματα των πολιτών, οι καθ’ υπέρβαση εισακτέοι ανά έτος που εισάγονται με πολύ μεγάλη απόκλιση μορίων από την  βάση εισαγωγής να τυγχάνουν επιπλέον και ελεύθερης μετεγγραφής, ενώ οι πολύτεκνοι να εξαιρούνται και των δύο αυτών ευεργετημάτων.

è Επιπλέον, το άρθρο 75 (νέα διατύπωση σε σχέση με το νομοσχέδιο που είχε αναρτηθεί προς διαβούλευση) αδικεί ακόμη περισσότερο τους πολυτέκνους, διότι στα κοινωνικά μόρια, η περίπτωση ββ) αναφέρει: «Δύο (2) μόρια, εάν ο αιτών είναι μέλος πολύτεκνης οικογένειας προσαυξανόμενα κατά ήμισυ (0,5) μόριο για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας πλην του αιτούντος».

Με τον τρόπο αυτό, μια οικογένεια με π.χ. πέντε (5) παιδιά που έχουν μια λογική διαφορά ηλικίας 2-3 ετών, θα τύχει της μοριοδότησης μόνο για τα πρώτα παιδιά και όχι για τα τελευταία, ισοπεδώνοντας την, κατά νόμο, ισόβια πολυτεκνική ιδιότητα των γονέων και μετατρέποντας τη δημογραφική λογική των κοινωνικών μορίων σε μοριοδότηση εισοδηματικού κριτηρίου! Και μάλιστα, όσο περισσότερα είναι τα παιδιά, τόσο περισσότερο πλήττονται από τη διατύπωση αυτή! Αυτή είναι η κρατική μέριμνα για όσους έχουν 5, 6, 7, 8 ή και περισσότερα παιδιά; Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη τέτοιες οικογένειες!

Επιτάσσει κάπου το Σύνταγμα ότι προστατεύονται περισσότερο οι πολύτεκνοι αναλογικά με το πλήθος των, κάτω των 25 ετών, παιδιών τους; Τι είδους ερμηνεία του άρθρου 21 του Συντάγματος είναι αυτή; Σε ποια νομολογία εδράζεται;

ΖΗΤΟΥΜΕ να διαγραφεί η φράση «για κάθε άγαμο τέκνο κάτω των 25 ετών της οικογένειας« στην περίπτωση ββ) που αφορά στους πολυτέκνους.

2) Πειραματικά Σχολεία – βλ. Παράρτημα 2ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας σε ποσοστό 20% των κληρώσεων (τόσο στην εισαγωγική βαθμίδα όσο και στις συμπληρωματικές για τις κενές θέσεις) να αφορά αποκλειστικά σε τέκνα πολυτέκνων.

3) Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) – βλ. Παράρτημα 3ον

è Θέσπιση ειδικής κατηγορίας εισαγομένων για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους και απαλλαγή από τα δίδακτρα.

4) Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ):

è Τα παιδιά των πολυτέκνων οικογενειών να μοριοδοτούνται με δώδεκα (12) μόρια τουλάχιστον, χωρίς κανέναν άλλο περιορισμό (εισοδηματικά κριτήρια κ.λπ., βάσει αποφάσεων και του ΣτΕ) και να παύσει να γίνεται αναφορά στις Προσκλήσεις του Ι.Κ.Υ για μοριοδότηση των εξαρτώμενων μελών των οικογενειών με τέσσερα (4) τέκνα και άνω.

5) Να μην μειωθούν οι ώρες των Θρησκευτικών στην Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (άρθρο 3).

è Οι ώρες διδασκαλίας από 2 έγιναν 1 στην Ε΄ και στην Στ΄ Δημοτικού. Η γνώση των βασικών στοιχείων επικρατούσας θρησκείας είναι συστατικό στοιχείο της Ιστορίας και του Πολιτισμού της Ελλάδας, τα οποία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις κοινωνικής συνοχής αλλά και ομαλής ενσωμάτωσης παιδιών από άλλες χώρες στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Είνα αναγκαίο να επανέλθουν οι ώρες σε δύο, όπως ήταν πριν.

6) Να μην ενταχθεί η Σεξουαλική «διαπαιδαγώγηση» στο Εργαστήριο Δεξιοτήτων (Αιτιολογική Έκθεση άρθρου 1) – Βλ. Παράρτημα 4ον

è Οπωσδήποτε δεν πρέπει να εισαχθεί στην ελληνική εκπαίδευση για παιδιά Νηπιαγωγείου και Δημοτικού, καθώς έχει πολλές αρνητικές συνέπειες και ενδεχόμενους κινδύνους, ενώ για παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου θα πρέπει, εφόσον εισαχθεί, να είναι προαιρετικό μάθημα, με απαραίτητη τη γονική συναίνεση, σεβόμενοι:

α. Το δικαίωμα των γονέων να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους με γνώμονα τις ιδεολογικές, θρησκευτικές και άλλες πεποιθήσεις τους και

β. Το στόχο που έχει διακηρύξει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για μείωση των εκτρώσεων: «Αν είχαμε 10% λιγότερες εκτρώσεις, θα είχαμε 10% περισσότερες γεννήσεις» ομιλία στη Βουλή, 5/3/2019, στη συζήτηση για το πόρισμα της προηγούμενης Βουλής για το Δημογραφικό πρόβλημα), αφού σε κράτη της Ευρώπης, όπως π.χ. στη Βρετανία, η εισαγωγή του μαθήματος επέφερε αύξηση εκτρώσεων στον ανήλικο πληθυσμό. Επιπρόσθετη τεκμηρίωση παρέχεται στο σχετικό Παράστημα.

 

Παρακαλούμε όπως ληφθούν υπόψη όλες οι παρατηρήσεις μας, που είναι προϊόν συλλογικής εργασίας ομάδας επιστημόνων – εκπαιδευτικών, καθώς και αιτημάτων της Συνομοσπονδίας μας που ταλανίζουν τις πολύτεκνες οικογένειες τα τελευταία χρόνια.

Για την ΑΣΠΕ

Ο Πρόεδρος                                                     Η Γεν. Γραμματέας

Βασίλειος Θεοτοκάτος                                             Δήμητρα Αγγελή

 

Παράρτημα 1ον

 

Επί των άρθρων 75 και επ. που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών.

Με το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 8605-1-1979 είχαν ορισθεί τα εξής:

« 1. Τέκνα πολυτέκνων, εγγραφέντα ή εγγραφόμενα εις Ανωτάτην ή Ανωτέραν Σχολήν της ημεδαπής κατόπιν εξετάσεων, μετεγγράφονται τη αιτήσει των εις το πρώτον ή το δεύτερον έτος σπουδών αντιστοίχου Σχολής (ή Τμήματος Σχολής), πλησιεστέρας του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων των».

Η διάταξη αυτή αφορούσε αυτούς που είχαν γεννηθεί κυρίως τα έτη 1960 και μετά και ήσαν τέκνα πολυτέκνων. Οι δε γεννήσεις τότε ήσαν περί τις 150.000 το χρόνο, οι δε θάνατοι περί τις 65.000. Τα τέκνα αυτά των πολυτέκνων μπορούσαν να μετεγγραφούν χωρίς οποιαδήποτε άλλη προϋπόθεση στην αντίστοιχη σχολή (ή Τμήμα της Σχολής), που ήταν η πλησιεστέρα του τόπου της μονίμου κατοικίας των γονέων τους.

Σήμερα οι σχετικές διατάξεις του παραπάνω σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας των άρθρων 69 επ., που αφορούν τις μετεγγραφές των φοιτητών καθορίζονται βάσει « οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων». Το μέτρο αφορά κυρίως τους γεννηθέντες τα έτη 2000 και μετά, που γεννήσεις είναι γύρω στις 100.000, δηλ. τα 23 από τις προηγούμενες και οι θάνατοι στους 105.000. Ο αριθμός των μετεγγραφομένων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 15οο του συνολικού αριθμού των εισακτέων του οικείου Τμήματος.

Σημειώνεται ότι το 2019 οι γεννήσεις ήσαν μόλις 85.480, οι δε θάνατοι ανήλθαν στους 125.755.

Τώρα καθορίζονται κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και για τα τέκνα των πολυτέκνων για να μπορούν να μετεγγραφούν και μάλιστα μέχρις του ποσοστού 15οο για όλες τις κατηγορίες!!

Μπροστά στον εφιάλτη της υπογεννητικότητας και του δημογραφικού μαρασμού της Ελλάδος, αλλά και της διατάξεως του άρθρου 21 παρ. 2 του Συντάγματος, που επιβάλει ότι «Πολύτεκνες οικογένειες.. έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το κράτος», είναι επιτακτική η ανάγκη η θέσπιση της ακόλουθης διάταξης:

«Πολύτεκνοι και τέκνα πολυτέκνων μετεγγράφονται άνευ οποιαδήποτε προϋποθέσεως στην αντίστοιχο σχολή ή τμήμα της Σχολής ΑΕΙ ή ΤΕΙ, που είναι πλησιέστερα στον τόπο κατοικίας τους (ή τον τόπο κατοικίας των γονέων τους) ή εκεί όπου σπουδάζει ο (η) αδελφός (η) τους».

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα ανέφερε το ομόφωνο πόρισμα της Βουλής των Ελλήνων (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΔΗΛ. ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΚΚΕ) του Φεβρουαρίου του 1993 ( δηλ. πριν από 27 χρόνια) που έλεγε τα εξής: «..Στη χώρα μας, στην οποία σήμερα η γεννητικότητα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, το δημογραφικό πρόβλημα παίρνει τεράστιες εθνικές διαστάσεις, που μπορεί να απειλήσουν την εθνική μας ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα..εθνικούς κινδύνους..θα αντιμετωπίσει πολύ έντονα στο αμέσως προσεχές μέλλον η χώρα μας, αν δεν αλλάξουν οι δημογραφικοί δείκτες..».

            Εν όψει των παραπάνω είναι αυταπόδεικτο ότι η ψήφιση της παραπάνω διατάξεως είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε.

 

 

 

Παράρτημα 2ον

 

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

α. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 1Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Το άρθρο 18 – Επιλογή μαθητών που αναφέρεται στον τρόπο επιλογής των μαθητών για τα Πειραματικά Σχολεία, προβλέπει ότι:

5. Η εισαγωγή των μαθητών στα ΠΕΙ.Σ. γίνεται με κλήρωση, ώστε να επιτυγχάνεται ένα κατά το δυνατόν τυχαίο δείγμα μαθητών. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ. και γνώμη του Ι.Ε.Π., καθορίζεται κάθε ειδικότερο ζήτημα σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας της κλήρωσης, το χρόνο διενέργειάς της, τη διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας και τη δυνατότητα κατ’ εξαίρεση εισαγωγής για λόγους συγγένειας χωρίς κλήρωση ή με ειδική κλήρωση. […]

Να προστεθεί εδάφιο β) στο άρθρο 5, ως εξής:

«Ποσοστό 20% σε κάθε κλήρωση στο σύνολο των θέσεων κάθε σχολείου αφορά μόνο τέκνα πολυτέκνων και πολυτέκνους. Η υπαγωγή στην ειδική κατηγορία γίνεται με προσκόμιση στο σχολείο τωνδικαιολογητικών που ορίζονται στην παράγραφο 9 του άρθρου 67 του ν. 4316/2014 για την απόδειξη της πολυτεκνικής ιδιότητας».

 

β. ΘΕΣΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΤΗΝ 2Η ΚΛΗΡΩΣΗ

Στο άρθρο 4 προβλέπεται ότι «Διαδικασίες κλήρωσης διενεργούνται […] μετά την εισαγωγική σχολική τάξη μόνο για τη συμπλήρωση κενών θέσεων που προκύπτουν σε επόμενη τάξη της ίδιας βαθμίδας.»

Παρακαλούμε να προστεθεί η φράση:

«Στην κλήρωση για τη συμπλήρωση κενών αυτών θέσεων, οι θέσεις καλύπτονται σε ποσοστό 20% από τέκνα πολυτέκνων», κατ’ αναλογίαν προς το προηγούμενο άρθρο.

 

 

Παράρτημα 3ον

 

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.)

α.       Να εισάγονται σε ποσοστό 5% επί πλέον των καθορισμένων θέσεων για τα Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Προγράμματα οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) και

β.       Να απαλλάσσονται των διδάκτρων οι πολύτεκνοι (γονείς και παιδιά) φοιτητές, σύμφωνα με το ισχύον άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 1910/1944, με βάση το οποίο:

«Άπαντα τα τέκνα των πολυτέκνων … απαλλάσσονται της καταβολής παντός εκπαιδευτικού τέλους, όσον αφορά την εν γένει επαγγελματικήν εκπαίδευσιν… πάσης βαθμίδος.

Υπό την έννοιαν των εκπαιδευτικών τελών νοούνται δίδακτρα..»

 

 

Παράρτημα 4ον

 

Επί του άρθρου 1 – Εργαστήριο Δεξιοτήτων (σεξουαλική διαπαιδαγώγηση)

Στις 29-11-2018, ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την επίσκεψή του στο Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος και το κέντρο πρόληψης και εξέτασης Checkpoint δήλωσε ότι: “Η επένδυση για το μέλλον, για την επόμενη γενιά, είναι η υποχρεωτική ένταξη του μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής, της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, στα σχολεία. Έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά μας να είναι σωστά ενημερωμένα, να μην είναι θύματα προκαταλήψεων και να μπορούν και αυτά με τον τρόπο τους να διαχειρίζονται τις δικές τους σεξουαλικές προτιμήσεις με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά” [1].

       Ήδη με το νομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ “Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις” και συγκεκριμένα στο άρ. 1 αυτού, προβλέπεται η “δοκιμαστική προσθήκη νέων θεματικών κύκλων στο Νηπιαγωγείο και στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού και του Γυμνασίου”[2]στη δε αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου ότι: «Σε συνέχεια σχετικής εισήγησης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, η πιλοτική δράση θα περιλαμβάνει, ενδεικτικά, τους ακόλουθους βασικούς θεματικούς κύκλους και επιμέρους θεματικές […] : Θεματικός κύκλος Ζω καλύτερα -Ευ ζην. Επιμέρους θεματικές: […] Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση» (ΣΔ)[3]. Προβλέπεται δηλ. η υποχρεωτική εισαγωγή της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εκπαίδευση, ήδη από το Νηπιαγωγείο, δηλ. την ηλικία των 5 ετών.

Επ’ αυτού παρατηρούμε τα ακόλουθα:

1) ΣΚΟΠΟΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ: Ο Πρωθυπουργός στην ανωτέρω δήλωσή του έθεσε ως έναν από τους σκοπούς της ΣΔ τη “σωστή ενημέρωση” των παιδιών και τη “διαχείριση των σεξουαλικών τους προτιμήσεων με τρόπο που δεν θα τα κάνει να αισθάνονται ενοχικά”. Επίσης, από μελέτες, όπως αυτή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης του 2017[4], προκρίνονται ως σκοποί της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης οι “υπεύθυνες επιλογές ερωτικών και κοινωνικών σχέσεων σε έναν κόσμο που βάλλεται από τον ιό HIV και το AIDS” και η “προώθηση και παγιοποίηση μειωμένης επικινδυνότητας συμπεριφορών”, σύμφωνα με σχετική έκθεση της Unesco του 2009. Ως γεγονός που δικαιολογεί την παραπάνω επιδίωξη αναφέρεται το ότι “τα παιδιά αποκτούν την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία κατά τα χρόνια που παρακολουθούν ακόμη το σχολείο -κάτι ωστόσο που δεν είναι ακριβές, όπως θα δείξουμε παρακάτω-, χρίζοντας έτσι το πλαίσιο ως σημαντική ευκαιρία για να παρέχεται σε αυτό εκπαίδευση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία”.

Επομένως, με δεδομένο και τον μεγάλο αριθμό αμβλώσεων στη χώρα μας, ως στόχοι της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης προβάλλονται ο περιορισμός των αμβλώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), στόχοι φυσικά με τους οποίους δεν διαφωνεί κανείς, με την παρατήρηση όμως ότι υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Ενστάσεις, ωστόσο, έχουμε στην επιδίωξη της “απενοχοποίησης σεξουαλικών συμπεριφορών”, που έθεσε ο Πρωθυπουργός, καθώς η επιδίωξη αυτή, εάν μεταφραστεί σε άκριτη αποδοχή οποιασδήποτε σεξουαλικής συμπεριφοράς, μπορεί να έρχεται σε ευθεία αντίθεση με αυτή της μείωσης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Δεν μπορεί, επομένως, να τίθεται ως κύριος σκοπός της ΣΔ η “απενοχοποίηση σεξουαλικών συμπεριφορών” αλλά πρωτίστως η ασφάλεια της υγείας των πολιτών.

Ωστόσο, στους διαφημιζόμενους σκοπούς της ΣΔ δεν λαμβάνεται υπόψη μία άλλη σημαντική, κατά την άποψή μας, παράμετρος:

Η χώρα μας, ως γνωστό, αντιμετωπίζει τις συνέπειες μιας δημογραφικής κατάρρευσης και γήρανσης του πληθυσμού της σε πολλούς τομείς: Στην εκπαίδευση, με τη μείωση των μαθητών και το κλείσιμο σχολείων, άρα και τη συνακόλουθη μείωση των εκπαιδευτικών και αύξηση της ανεργίας, στην οικονομία με τη μείωση του εργατικού δυναμικού και τον περιορισμό και το κλείσιμο επιχειρήσεων (ειδικά αυτών με παιδικά είδη), στο ασφαλιστικό με την αύξηση των συνταξιούχων, με αποτέλεσμα τη δυσαναλογία μεταξύ αυτών και των εργαζομένων και την αυξανόμενη επιβάρυνση των τελευταίων για την εξασφάλιση των απαραιτήτων δικαιωμάτων περίθαλψης και συντήρησης των συνταξιούχων, ενώ παράλληλα απειλείται η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων και μειώνονται συνεχώς οι συντάξεις, στην εθνική άμυνα, με τη μείωση του αριθμού στρατευσίμων και σε πολλούς άλλους τομείς.

Οι πολύτεκνες οικογένειες συμβάλλουν σημαντικά στην προσπάθεια ανάσχεσης της δημογραφικής κατάρρευσης, προσφέροντας στο Κράτος περισσότερους νέους εργαζόμενους απ’ ό,τι η πλειοψηφία των οικογενειών, ενισχύοντας αντίστοιχα τα ασφαλιστικά ταμεία με περισσότερες εισφορές, προσφέροντας περισσότερους στρατεύσιμους στις ένοπλες δυνάμεις της Χώρας, χωρίς η Πολιτεία να ανταποδίδει στις πολύτεκνες οικογένειες τουλάχιστον μια αναλογία για τις εισφορές αυτές και παρέχοντάς τους μηδαμινές διευκολύνσεις στις ανυπέρβλητες δυσκολίες που έχει σήμερα η ανατροφή πολλών παιδιών στην ελληνική οικογένεια.

Είναι γνωστό ότι στις πολύτεκνες οικογένειες, επειδή το βασικό κίνητρό τους για την απόκτηση παιδιών δεν είναι οικονομικό, αλλά αποκλειστικά και μόνο η αγάπη για τα παιδιά, αυτό έχει σαν συνέπεια τα σχεδόν ανύπαρκτα ποσοστά αμβλώσεων και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων στις οικογένειες αυτές, καθώς όποιος συνειδητοποιημένα έχει σκοπό να αποκτήσει πολλά παιδιά, δεν προχωρεί σε αμβλώσεις και υιοθετεί ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά, προσανατολισμένη στο σκοπό αυτό, με γνώμονα κυρίως τις μονογαμικές σχέσεις και την απόκτηση παιδιών εντός γάμου.

Θα περιμέναμε, λοιπόν, από την Πολιτεία, εφόσον αναγνωρίζει (τουλάχιστον στα λόγια…) τη συμβολή των πολυτέκνων οικογενειών στη δημογραφική στήριξη του Κράτους, να θεωρεί ως έναν από τους σκοπούς της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και την παρότρυνση των νέων προς την κατεύθυνση δημιουργίας οικογένειας και μάλιστα πολύτεκνης οικογένειας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν μέσα από εικόνες και αναγνώσματα των σχολικών βιβλίων. Γιατί εάν η παιδεία είναι τέτοια που να καθιστά στους νέους ανθρώπους ελκυστική την εικόνα μιας οικογένειας με πολλά παιδιά, μια τέτοια επιδίωξη θα ωθήσει αυτόματα τους νέους στην υιοθέτηση ασφαλών σεξουαλικών συμπεριφορών, που θα υπηρετούν τους προκρινόμενους στόχους της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.

2) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ: Σκοπός της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι η μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, των εκτρώσεων και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Για το σκοπό αυτό, στην επιστημονική βιβλιογραφία της σεξουαλική διαπαιδαγώγηση υπάρχουν 2 τάσεις:

– Η ολιστική διαπαιδαγώγηση (comprehensive), με αναφορές στις διάφορες μορφές σεξουαλικών σχέσεων δραστηριότητας; τη χρήση προφυλακτικών, το σεξουαλικό περιεχόμενο ταινιών κλπ.

– Η διαπαιδαγώγηση αποχής (abstinence), που έχει ως κύριο γνώμονα την αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας, έως την ενηλικίωση.

Στη σχετική ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στην καταχώριση του Εργαστηρίου Δεξιοτήτων “Ζω καλύτερα – Ευ ζην”[5] υπάρχουν “σημαντικοί σύνδεσμοι” για το υλικό που έχει πρόθεση το ΙΕΠ να εισηγηθεί για να περιληφθεί στην ενότητα αυτή, ένας εκ των οποίων είναι και οι “Αναπτυξιακοί Στόχοι Αειφορίας” (Sustainable Development Goals) του ΟΗΕ, στους οποίους ο 4ος στόχος στην επιδιωκώμενη ατζέντα του 2030 είναι η “Ποιοτική Εκπαίδευση” (Quality Education)[6]. Παρότι στη συγκεκριμένη ατζέντα δεν περιλαμβάνεται ως στόχος η υποχρεωτική εισαγωγή του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, το αρμόδιο τμήμα του ΟΗΕ για την εκπαίδευση, η Unesco, στις κατευθύνσεις της για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην ατζέντα εκπαίδευσης του 2030 (International technical guidance on sexuality education) εισηγείται την εφαρμογή στα κράτη του μοντέλου “Ολιστικής Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης” (Comprehensive Sexual Education, CSE)[7].

Το μοντέλο αυτό είναι αντίθετο με τα προγράμματα αποχής σεξουαλικών σχέσεων, τα οποία, μάλιστα, ενώ η Unesco στην έκθεσή της κρίνει ως “αναποτελεσματικά” και “πιθανώς επιζήμια για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα των νέων ανθρώπων”[8], ωστόσο στη συνέχεια δέχεται ότι η αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις είναι “ο ασφαλέστερος τρόπος για την αποφυγή της εγκυμοσύνης και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του HIV[9].

Επίσης, εκπαιδευτικά προγράμματα προσανατολισμένα με σωστό τρόπο στην αποχή από τις σεξουαλικές σχέσεις έχουν επιδείξει επιτυχία στο εξωτερικό, όπως το πρόγραμμα “Sex can wait”, που είχε θετικά αποτελέσματα στη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε σχολεία της Αμερικής, αποσπώντας πολλά βραβεία[10].

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, στα σχετικά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, όπως τουλάχιστον αυτά εφαρμόστηκαν στα σχολεία μέσω της καταργηθείσης θεματικής εβδομάδας ή μέσω προγραμμάτων αγωγής υγείας, επιλέχθηκε η παραπάνω μέθοδος ολιστικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης (cse), που θεωρεί ως δεδομένο ότι όλα τα παιδιά Γυμνασίων και Λυκείων έχουν σεξουαλικές σχέσεις και ότι εκτίθενται καθημερινά σε ακατάλληλο περιεχόμενο μέσω internet. Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι αυτό αποτελεί μια πραγματικότητα, όμως δεν ισχύει όμως για όλα τα παιδιά.

Από την εμπειρία μας, από τις πολύτεκνες οικογένειες της χώρας μας, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι πολλά παιδιά πολυτέκνων οικογενειών, έχοντας συνηθίσει στο περιβάλλον και την ζεστασιά της οικογένειάς τους και στην ιδέα των πολλών παιδιών, επιδιώκουν και αυτά τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας, με αποτέλεσμα να αναβάλουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, έχοντας στόχο τη μονογαμική σχέση και αποφεύγοντας, με τον τρόπο αυτό, τόσο τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και τα ΣΜΝ όσο και την έκθεσή τους σε υλικό ακατάλληλου περιεχομένου.

Αλλά και εκτός πλαισίου πολυτέκνων οικογενειών, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα περισσότερα παιδιά στην Ελλάδα, περίπου 7 στα 10, δεν έχουν σεξουαλικές σχέσεις στη σχολική ηλικία (έρευνα του 2007 δείχνει ότι το 16% δήλωσε ότι είχε έστω μία σεξουαλική επαφή στην Ελλάδα, ενώ σε έρευνα του 2014 το ποσοστό είναι 35%,[11]), ενώ πολλοί είναι οι επιστήμονες που συνηγορούν στη σημασία της αποχής από τις σεξουαλικές σχέσεις κατά την εφηβική ηλικία ως ενδεδειγμένη μέθοδο αποφυγής της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και των ΣΜΝ (όπως η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, που επισημαίνει ότι “η πρώιμη έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να συνδέεται με σχολική αποτυχία και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου”, ότι “μεγάλο ποσοστό (66%) σεξουαλικά δραστήριων εφήβων αναφέρουν ότι θα προτιμούσαν να είχαν ξεκινήσει αργότερα τη σεξουαλική τους ζωή” και συστήνει “να προάγεται η αποχή έως το τέλος της εφηβικής ηλικίας”[12]).

Περαιτέρω, τα προγράμματα ΣΔ στο μοντέλο CSE, που δέχεται το Υπουργείο Παιδείας, προκρίνουν την ενημέρωση των παιδιών, ήδη από την ηλικία των 5 ετών, για τις έννοιες του βιολογικού και κοινωνικού φύλου (“sex” και “gender”) και τη δημιουργία ερωτημάτων στα παιδιά για το πώς αισθάνονται γι’ αυτά[13]. Είναι όμως γνωστό ότι η ταυτότητα φύλου διαμορφώνεται μεν έως το 3ο έτος ηλικίας του παιδιού, αλλά παγιώνεται από το 5ο έως το 7ο έτος[14]. Το γεγονός αυτό καθιστά, κατά τη γνώμη μας, από ακατάλληλη έως επικίνδυνη την εισαγωγή προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στο Νηπιαγωγείο, δεδομένου ότι στην ηλικία αυτή δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ούτε ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ούτε μετάδοσης ΣΜΝ, η δε επιχειρούμενη πληροφόρηση των νηπίων σε μια τόσο ευαίσθητη ηλικία για τέτοια θέματα είναι πολύ επικίνδυνο εγχείρημα, καθώς, εκτός από άσκοπη, εάν δεν γίνει πολύ προσεχτικά -πράγμα δύσκολο- εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την ψυχική ισορροπία των μικρών παιδιών. Το ίδιο ισχύει και για το Δημοτικό σχολείο, όπου στη χώρα μας δεν παρατηρούνται επίσης οι παραπάνω κίνδυνοι.

Σε ό,τι δε αφορά τις μεγαλύτερες ηλικίες του Γυμνασίου και Λυκείου, η υποχρεωτική εισαγωγή των προγραμμάτων σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στις βαθμίδες αυτές βάζει στο ίδιο καλούπι παιδιά που έχουν εμπειρία σεξουαλικών σχέσεων με αυτά που δεν έχουν – που είναι η πλειοψηφία. Κάτι τέτοιο είναι αφενός παιδαγωγικά επικίνδυνο, γιατί μπορεί η ΣΔ να έχει ίσως μια χρησιμότητα σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, ώστε να αποφύγουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και ΣΜΝ, όμως σε παιδιά που έχουν επιτυχώς αποφύγει αυτά, μέσω της αποχής από σεξουαλικές σχέσεις, θα δημιουργήσει την περιέργεια να τα δοκιμάσουν, με αποτελέσματα αντίθετα του επιδιωκόμενου, όπως έχει ήδη παρατηρηθεί (κάτι τέτοιο συνέβη λ.χ. στη Μεγ. Βρετανία, όπου παρατηρήθηκε ότι η διακοπή προγραμμάτων ΣΔ είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αντί για την αύξηση αυτής, καθώς κρίθηκε ότι “ο έλεγχος της αντισύλληψης, που επιδιώκεται μέσα από τα προγράμματα αυτά, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο στους εφήβους που παρακινούνται από την ευκολότερη πρόσβαση στον έλεγχο των γεννήσεων, είτε για την έναρξη είτε για τη συχνότερη σεξουαλική δραστηριότητα”[15])· αφετέρου, θεωρούμε ότι για τη διαπραγμάτευση τέτοιων θεμάτων στα παιδιά θα πρέπει απαραιτήτως να ζητείται η γονική συναίνεση, που απαιτείται από το ΥΠΑΙΘ για πολύ ήσσονος σημασίας θέματα, όπως για την παρακολούθηση θεαμάτων, τη συμμετοχή σε περιβαλλοντικά και άλλα προγράμματα και την παρακολούθηση οποιασδήποτε δραστηριότητας τρίτων φορέων στην εκπαίδευση.

Άλλωστε είναι αναφαίρετο το δικαίωμα του γονέα να διαπαιδαγωγήσει το παιδί του προς την κατεύθυνση της αποχής των σεξουαλικών σχέσεων, χωρίς να το εκθέτει, μέσω του μαθήματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, σε μια “ενημέρωση” που λαμβάνει ως δεδομένο την ύπαρξη σεξουαλικών σχέσεων και μπορεί μεν να είναι χρήσιμη σε παιδιά που έχουν σεξουαλικές σχέσεις, όχι όμως απαραίτητα και στα υπόλοιπα, που αποτελούν και την πλειοψηφία, σύμφωνα με τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν.

Σε σχετική έρευνα του έτους 2018 μάλιστα διαπιστώθηκε ότι στην πλειοψηφία των Ευρωπαϊκών Χωρών υπάρχει αντίδραση των γονέων στα προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης[16], ενώ έχουν διοργανωθεί και Διεθνείς καμπάνιες κατά των προγραμμάτων αυτών, όπως η stopCSE.org. Επομένως τα δικαιώματα των γονέων δεν πρέπει να αγνοηθούν.

     Για τους παραπάνω λόγους πιστεύουμε ότι:

α) Για μεν το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό δεν θα πρέπει να εισαχθεί το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης,

β) Για δε το Γυμνάσιο και το Λύκειο, εφόσον εισαχθεί, η εισαγωγή του θα πρέπει να είναι προαιρετική και με απαραίτητη τη συναίνεση των γονέων, ενώ θα πρέπει στο περιεχόμενό του να ληφθεί υπόψη ο παράγοντας της ενθάρρυνσης των παιδιών για τη δημιουργία πολύτεκνης οικογένειας.

 


[1]     https://tinyurl.com/y8fu4lku
[2]     http://www.opengov.gr/ypepth/?p=5132
[3]     https://tinyurl.com/ya29nwf5
[4]     https://tinyurl.com/se-Thrace2017
[5]     https://tinyurl.com/y7fxqobd
[6]     https://sustainabledevelopment.un.org/?menu=1300
[7]     https://tinyurl.com/unescocse
[8]     βλ. Σελ. 18 και 29 έκθεσης Unesco ως άνω
[9]     βλ. Σελ. 71 έκθεσης Unesco ως άνω
[10]   βλ. σχετικά https://tinyurl.com/sexcanwait
[11]   στοιχεία από διπλωματική εργασία “Σεξουαλική συμπεριφορά εφήβων”, Πανεπιστήμιο Πατρών 2018, σελ. 77, https://tinyurl.com/se-patra2018
[12]   βλ. Σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα της youth-med.gr “Ανακαλύπτοντας τη σεξουαλικότητα στην εφηβεία”, https://tinyurl.com/se-youthmed
[13]   βλ. Σελ. 50 έκθεσης Unesco ως άνω
[14]   βλ. Wikipedia στο λήμμα “Ταυτότητα φύλου”, όπου και παραπομπή σε σχετικές μελέτες
[15]   https://tinyurl.com/ukcutse
[16]   “Comprehensive report on Sexuality Education in Europe and Central Asia”, Federal Centre for Health Education (BZgA) and the European Network of the International Planned Parenthood Federation (IPPF EN), 2018, σελ. 25 https://tinyurl.com/se-europe2018

ΑΣΠΕ – Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας 15 Μαΐου 2020

15 Μαΐου 2020

ΔΕΛΤΙΟ  ΤΥΠΟΥ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 15 ΜΑΙΟΥ 2020: ΧΩΡΙΣ ΠΥΞΙΔΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΧΕΙΜΩΝΑ, ΚΑΜΜΙΑ ΑΝΑΣΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΟΥΣ

 

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα της οικογένειας βρίσκει την Ελλάδα στην 2η χειρότερη θέση στην Ευρώπη, σχετικά με τη φορολογική επιβάρυνση της μέσης Ελληνικής οικογένειας, μισθωτών με παιδιά και με τη δημογραφική της κατάρρευση σε πλήρη εξέλιξη.

Εκτός από το επίδομα γέννας των 2.000 ευρώ και τη φοροαπαλλαγή των 1.000 ευρώ για κάθε παιδί που ισχύουν από φέτος, μέτρα αναγκαία που θεσμοθέτησε η Κυβέρνηση, αλλά όχι ικανά να ανατρέψουν την κατάσταση, η παραγωγή δημογραφικής πολιτικής στην Ελλάδα μοιάζει να έχει στερέψει.

Η Ελλάδα παραμένει στη μειονότητα των χωρών της Ε.Ε. χωρίς Υπουργό ή Υφυπουργό Οικογένειας, την ίδια στιγμή που η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την πολύτεκνη μητέρα επτά (7) παιδιών Ούρσουλα φον ντερ Λέϊεν απέκτησε Επίτροπο Δημογραφίας. Κεντρική κατεύθυνση για δημογραφική πολιτική δεν φαίνεται να υπάρχει, ενώ τα μέτρα στήριξης των πολυτέκνων έχουν μείνει στις καλές προθέσεις.

Άτολμα τα νομοσχέδια στη στήριξη της οικογένειας, καμία ανάσα για τους πολύτεκνους. Πρόσφατο παράδειγμα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας που έρχεται στη Βουλή, και «ξεχνά» να επαναφέρει τις μετεγγραφές των παιδιών των πολυτέκνων χωρίς κριτήρια, όπως ίσχυαν για 30 χρόνια χωρίς το καθεστώς αυτό να δημιουργήσει κανένα απολύτως πρόβλημα. Μέτρο χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος, που μόνο οφέλη μπορεί να έχει.

Οι πολύτεκνοι αναμένουν ακόμη την παρέμβαση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την αλλαγή του αποτυχημένου σχήματος των συμπράξεων για την διανομή των προϊόντων του ΤΕΒΑ (για τους οικονομικά ασθενείς) και τα λανθασμένα εισοδηματικά κριτήρια για τους πολυτέκνους, για να αρχίσουν να λαμβάνουν και πάλι τρόφιμα που τους στέρησαν τα πειράματα των συμπράξεων.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη να επιβληθεί σε όλο το Δημόσιο, χωρίς καμία εξαίρεση, η πρόβλεψη για ειδική κατηγορία πολυτέκνων σε κάθε είδους προσλήψεις (μια που δεν τηρείται σε πολλές περιπτώσεις) και την επαναφορά του 20% στις προσλήψεις στο Δημόσιο για τους πολυτέκνους και τα τέκνα τους όπως ίσχυε προ της μειώσεως στο 15% που επέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ με το Ν. 4440/2016.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν την καθιέρωση των ορίων φτώχειας της ΕΛΣΤΑΤ ως αφορολόγητου ποσού για όλους, ως το πιο δίκαιο και αντικειμενικό μέτρο φορολόγησης.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την άνευ εισοδηματικών κριτηρίων ένταξή τους στο Πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού, σε ετήσια βάση και γενικότερα την απαλλαγή τους από τεκμήρια πολυτελείας (φορολογία Ι.Χ. οχημάτων, τετραγωνικά κατοικίας κ.α.).

Οι πολύτεκνοι περιμένουν ακόμη την επαναφορά του επιδόματος πολυτέκνων-τριτέκνων, σε όποιο ύψος αντέχει ο κρατικός προϋπολογισμός, ως ελάχιστη ανταπόδοση της πολιτείας στην τεράστια κοινωνική τους συνεισφορά, αλλά και στην οικονομική τους συμβολή, μέσω του ΦΠΑ που καταβάλλουν στις καταναλωτικές τους δαπάνες, στην ανάπτυξη του τόπου.

Οι πολύτεκνοι περιμένουν… Για πόσο ακόμη;

Από το Γραφείο Τύπου της ΑΣΠΕ

Κλείνει σχολεία σε όλη τη χώρα η υπογεννητικότητα – SOS από τους εκπαιδευτικούς

22 Δεκεμβρίου 2019

Λουκέτο στα ελληνικά σχολεία βάζει η υπογεννητικότητα. Δημοτικά, νηπιαγωγεία, γυμνάσια και λύκεια κλείνουν το ένα μετά το άλλο, καθώς δεν υπάρχουν παιδιά για να γεμίσουν τις τάξεις. Το φαινόμενο της αναστολής ή κατάργησης λειτουργίας σχολικών μονάδων σε όλη την Ελλάδα έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, αφού την τελευταία δεκαετία έχουν κλείσει ή συγχωνευτεί χιλιάδες νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια.

Οι τεράστιες διαστάσεις που έχει λάβει το φαινόμενο αποτυπώνονται με ξεκάθαρο και επίσημο τρόπο στην απόφαση-βόμβα που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για το κλείσιμο 23 σχολείων σε 19 δήμους της Αττικής (14 νηπιαγωγεία και 9 δημοτικά), από τη Βούλα και τον Μαραθώνα μέχρι τον Γέρακα και τα Μέγαρα.

Ως κύριος λόγος του λουκέτου αναφέρεται η έλλειψη μαθητικού δυναμικού, καθώς επίσης οι τοπικές γεωγραφικές συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 9 Δεκεμβρίου και αφορά τη σχολική χρονιά 2019-2020. Ενδεικτικό της δυσμενούς κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο 2009-2014 έκλεισαν 1.705 σχολικές μονάδες: 796 δημοτικά, 509 νηπιαγωγεία και τα υπόλοιπα ήταν γυμνάσια και λύκεια.

Εκπέμπουν SOS οι εκπαιδευτικοί

«Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή» έγραφε ο Βίκτωρ Ουγκώ. Όταν κλείνουν εκατοντάδες σχολεία κάθε χρόνο, είναι ώρα για λήψη δραστικών μέτρων, προκειμένου να ανατραπεί η κατάσταση, καθώς οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: «Ο πληθυσμός μειώνεται δραματικά και η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα γερόντων»…

Η έλλειψη μαθητών, οι προβληματικές κτιριακές υποδομές, οι γεωγραφικές συνθήκες και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής οδηγούν κάθε χρόνο τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και τις τοπικές Αρχές να υπογράφουν την «εξαφάνιση» δεκάδων σχολείων από τον χάρτη της Ελλάδας, τόσο στην περιφέρεια όσο και στην Αττική. Από το 2008 λειτουργεί στο υπουργείο Παιδείας ένας «μηχανισμός» ο οποίος αξιολογεί τις υποψήφιες για κατάργηση, αναστολή ή συγχώνευση σχολικές μονάδες, διαδικασία η οποία πλέον θεωρείται… αυτοματοποιημένη.

Σοβαρές οι κοινωνικές αλλά και οι οικονομικές συνέπειες της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, καθώς στην περιφέρεια και ειδικότερα σε απομακρυσμένες περιοχές οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις προκειμένου να πάνε στο πλησιέστερο σχολείο, ενώ ακόμα και οικογένειες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους για να εγκατασταθούν σε περιοχές όπου υπάρχουν σχολεία.

«H έλλειψη μαθητών είναι ο κυριότερος λόγος για το κλείσιμο σχολικών μονάδων. Το δημογραφικό πρόβλημα είναι πλέον στην πόρτα μας, σε λίγα χρόνια θα είμαστε χώρα γερόντων. Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι χιλιάδες νέοι φεύγουν στο εξωτερικό, καθώς στην Ελλάδα δεν μπορούν πια να εργαστούν και να δημιουργήσουν οικογένεια. Η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει τη μητρότητα όχι μόνο με επιδόματα αλλά και με άλλα κίνητρα (παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί, στήριξη νέων γονέων κ.ά.)» τονίζει στο «Εθνος της Κυριακής» ο γ.γ. της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας, Σταύρος Πετράκης.

Ανάλογη είναι και η θέση του Νικηφόρου Α. Κωνσταντίνου, ταμία της ΟΛΜΕ, ο οποίος υπογραμμίζει: «Το πρόβλημα της μείωσης του μαθητικού δυναμικού έχει οξυνθεί με την κρίση. Οι επιπτώσεις της, όπως η υπογεννητικότητα και η εξωτερική μετανάστευση, δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως στη λειτουργία της εκπαίδευσης. Από τη μία, η μείωση του αριθμού των μαθητών, λόγω της υπογεννητικότητας, έχει μόλις πρόσφατα αρχίσει να διαφαίνεται στη λειτουργία της εκπαίδευσης. Από την άλλη, η μείωση του αριθμού των μαθητών που οφείλεται στην εξωτερική μετανάστευση έχει ήδη συντελεστεί, χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι έχει ολοκληρωθεί».

Δυσοίωνες προβλέψεις

Σε 15 χρόνια ο μαθητικός πληθυσμός θα έχει μειωθεί κατά 430.000 παιδιά, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ, ενώ ήδη οι μαθητές στα σχολεία λιγοστεύουν διαρκώς, αν και προς το παρόν αυτό περιορίζεται κυρίως στα νηπιαγωγεία και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Την πραγματική επιδείνωση από τη μαζική μείωση γεννήσεων μετά το 2010 θα αρχίσει να βιώνει για τα καλά το εκπαιδευτικό σύστημα από το 2022 και μετά.

Τότε θα αρχίσει να αποτυπώνεται η δραματική πτώση των γεννήσεων στη λειτουργία του γυμνασίου, ενώ το ίδιο θα συμβεί στα λύκεια από το 2025 και μετά, και στα πανεπιστήμια από το 2028 και μετά. Σωρευτικά ως το 2035 ο αριθμός μαθητών στα σχολεία υπολογίζεται ότι θα έχει μειωθεί κατά 430.000, μεταβάλλοντας ριζικά το τοπίο του εκπαιδευτικού συστήματος.

Εάν δεν αντιστραφεί η κατάσταση, το ΙΟΒΕ υπολογίζει ότι μέχρι το 2035 ο συνολικός αριθμός μαθητών στα σχολεία θα έχει μειωθεί σε 1.050.000, έναντι 1.480.000 το 2008. Δηλαδή θα έχουν «εξαφανιστεί» (μείωση 29,2%). Το φαινόμενο της αναστολής λειτουργίας σχολείων είναι πιο έντονο στην περιφέρεια και κυρίως σε απομακρυσμένες περιοχές. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Λάρισας πέρυσι πήγαν στην Α’ Δημοτικού 258 μαθητές λιγότεροι. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε δύο εξαθέσια σχολεία!

Στη Στερεά Ελλάδα, δεκάδες δημοτικά και γυμνάσια λειτουργούν με μόλις έναν ή δύο μαθητές, αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα τα παιδιά να μεταφερθούν σε άλλα κοντινά σχολεία με περισσότερους μαθητές. Ενδεικτικά, στα ολοήμερα Δημοτικά Αγράφων και Σκεπαστής φοιτά μόνο ένας μαθητής, ενώ από δύο μαθητές έχουν τα Δημοτικά Μίστρου και Καλλιανών.

Κατά το προηγούμενο σχολικό έτος η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας αναγκάστηκε να αναστείλει τη λειτουργία 22 σχολείων στην περιφέρεια, εννέα δημοτικών και 13 νηπιαγωγείων, εξαιτίας της έλλειψης μαθητών. Ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες ορεινές περιοχές, οι γονείς βρίσκονται σε διαρκή αγωνία για την ασφάλεια των παιδιών τους, καθώς το οδικό δίκτυο είναι προβληματικό και οι καιρικές συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες.

Αναφερόμενος στις συγχωνεύσεις και στις καταργήσεις σχολικών μονάδων, ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ, Θ. Τσούχλος, τονίζει, ότι σύμφωνα με καταγγελίες ΕΛΜΕ, γονέων, μαθητών και τοπικών κοινωνιών, έχουν ξεκινήσει διαδικασίες συγχωνεύσεων-υποβιβασμών, οι οποίες ανακόπηκαν προσωρινά από κινητοποιήσεις των εμπλεκομένων.

Το ΔΣ της ΟΛΜΕ δηλώνει ότι δεν θα επιτρέψει καμία συγχώνευση, κλείσιμο ή υποβιβασμό σχολείου. Οι αποφάσεις για κλείσιμο ή συγχώνευση σχολείων λαμβάνονται συνήθως όταν ολοκληρώνεται το σχολικό έτος. Αυτό σημαίνει ότι για το 2020 οι σχετικές διαδικασίες θα ολοκληρωθούν στις αρχές του καλοκαιριού.

Νικολίτσα Τρίγκα

ΕΘΝΟΣ – ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (22.12.2019)

Η Ελληνική Οικογένεια και το Δημογραφικό Πρόβλημα

31 Ιανουαρίου 2019

 Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές οικογένειες κάνουν λιγότερα παιδιά, και τα κάνουν πιο αργά. Ποια είναι τα αίτια του φαινομένου και ποιες οι συνέπειες; Πώς μπορεί να σχεδιαστεί μια νέα οικογενειακή πολιτική για την Ελλάδα;

Από το 2011 και μετά, για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν στοιχεία, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται. Σύμφωνα με τις προβολές πρόσφατης έρευνας της διαΝΕΟσις, μέχρι το 2050 θα είμαστε λιγότεροι (8,8 εκατομμύρια, σύμφωνα με το μεσαίο σενάριο) και γηραιότεροι (το 1/3 του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών, από 1/5 σήμερα). Οι σημαντικές προκλήσεις που προκύπτουν από αυτό το φαινόμενο είναι πολυάριθμες και η διαΝΕΟσις έχει ήδη αρχίσει να τις επισημαίνει στον δημόσιο διάλογο. Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας, αποφασίσαμε να επικεντρώσουμε σε έναν από τους παράγοντες που επηρεάζουν το δημογραφικό πρόβλημα: Τη γονιμότητα.

Ομάδα ερευνητών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), με συντονιστή και επιστημονικό υπεύθυνο τον Διευθυντή Ερευνών του ΕΚΚΕ Διονύση Μπαλούρδο, μελέτησαν για λογαριασμό της διαΝΕΟσις τα διαθέσιμα δεδομένα για τη γονιμότητα στην Ελλάδα, κατέγραψαν την κατάσταση και στον υπόλοιπο κόσμο, ανέλυσαν τα αίτια των φαινομένων που επικρατούν και τις οικογενειακές πολιτικές που ακολουθούν χώρες που κατόρθωσαν να τα διαχειριστούν καλύτερα από άλλες, και κατέληξαν σε μια μελέτη η οποία, εκτός από τη χαρτογράφηση του προβλήματος, περιγράφει και προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπισή του.

Παρακάτω θα δούμε μερικά από τα βασικά στοιχεία του θέματος της χαμηλής γονιμότητας στην Ελλάδα και αλλού, την εικόνα της σημερινής κατάστασης καθώς και τρόπους αντιμετώπισής του.

1. Σήμερα οι οικογένειες γίνονται μικρότερες. Οι μονομελείς και οι μονογονεϊκές οικογένειες αυξάνονται. Λίγα ζευγάρια συμβιώνουν και περισσότερες γυναίκες αποφασίζουν να μην κάνουν καθόλου παιδιά, από ό,τι στο παρελθόν. Η μέση ηλικία των γυναικών όταν αποκτούν το πρώτο τους παιδί αυξάνεται, ενώ αυξάνεται και η μέση ηλικία του πρώτου γάμου, μειώνονται οι γάμοι και αυξάνονται τα διαζύγια.

Μέσα στην κρίση, η αύξηση της ανεργίας και η οικονομική αβεβαιότητα οδήγησαν τα ζευγάρια στο να καθυστερούν την απόκτηση του πρώτου παιδιού και στο να αναβάλλουν την απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού. Η αναζήτηση και η αξιοποίηση των ευκαιριών απασχόλησης και για τα δύο φύλα δεν συνοδεύτηκε από την ανάπτυξη επαρκών παροχών, καθώς και δομών και υπηρεσιών του κοινωνικού κράτους για τη στήριξη της οικογένειας.

Το αποτέλεσμα;

Οι Ελληνίδες κάνουν πολύ λίγα παιδιά.

Το φαινόμενο της πολύ χαμηλής γονιμότητας φυσικά δεν είναι καινούριο, ούτε μόνο ελληνικό. Από τη δεκαετία του ’90 κιόλας σε ολόκληρη την Ευρώπη υπήρξε μια σημαντική πτώση στα ποσοστά γονιμότητας. Σχεδόν παντού οι γυναίκες άρχισαν να αναβάλλουν για αργότερα τις γεννήσεις των παιδιών τους, με αποτέλεσμα η γονιμότητα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περίοδο 1998-1999 να πέσει στα 1,44 παιδιά ανά γυναίκα -και σε κάποιες χώρες ακόμα και κάτω από το επονομαζόμενο «όριο ακραία χαμηλής γονιμότητας», που είναι τα 1,3 παιδιά ανά γυναίκα. Στα τέλη του προηγούμενου αιώνα για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία καμία χώρα της Ε.Ε. δεν είχε γονιμότητα πάνω από 2 παιδιά ανά γυναίκα. Αυτό ίσχυε ακόμα και σε χώρες όπως η Ιρλανδία, όπου μόλις την προηγούμενη δεκαετία η γονιμότητα ξεπερνούσε τα 2,5 παιδιά ανά γυναίκα.

Καθώς οι συνθήκες ζωής σε αυτές τις κοινωνίες άλλαζαν, μεταβάλλονταν και οι κοινωνικές δομές τους. Η ηλικία αποχώρησης των παιδιών από το πατρικό σπίτι ολοένα μετατοπιζόταν. Τα παιδιά σπούδαζαν για περισσότερα χρόνια. Το πώς και το πότε τα ζευγάρια αποφάσιζαν να συζήσουν, να παντρευτούν, να κάνουν παιδιά, άλλαζε επίσης. Το ίδιο και ο αριθμός των παιδιών που αποφάσιζαν να κάνουν. Το μοντέλο των οικογενειών με δύο εργαζομένους και διπλά εισοδήματα επίσης άλλαξε τις οικονομικές δυνατότητες των ζευγαριών και βοήθησε στη χειραφέτηση των γυναικών με πολλές ευεργετικές συνέπειες στις προηγμένες οικονομίες.

Τα φαινόμενα αυτά όμως δεν επηρέασαν όλα τη γονιμότητα στους ευρωπαϊκούς λαούς με τους τρόπους που πολλοί νομίζουν. Για παράδειγμα, η εντύπωση πως όταν η οικονομική κατάσταση είναι κακή η γονιμότητα μειώνεται και το αντίστροφο, δεν ισχύει ακριβώς. Η πρόσφατη έχει αποδείξει πως ακόμα και όταν οι οικονομίες ευημερούν, είναι πιθανό η γονιμότητα να πέφτει. Αν είναι κάτι που γίνεται σαφές από την εξονυχιστική ανάλυση του φαινομένου στην έρευνα της διαΝΕΟσις, είναι το ότι το θέμα της γονιμότητας (αλλά και το δημογραφικό εν γένει) είναι ένα θέμα εξαιρετικά πολύπλοκο. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το θέμα του γάμου. Πλέον στις οικονομικά πιο ευκατάστατες χώρες της Ευρώπης λιγότερο από το 25% των γυναικών ηλικίας 26 ετών είναι παντρεμένες -το 1990 το ποσοστό ήταν 50%. Παρ’ όλα αυτά αυτό το φαινόμενο επηρέασε ελάχιστα τη γονιμότητα. Σε κάποιες χώρες όπως η Γαλλία, μάλιστα, η μείωση των γάμων δεν την επηρέασε καθόλου -απλά αυξήθηκαν οι εκτός γάμου γεννήσεις. Στην Ελλάδα μπορεί να έχουμε το μικρότερο ποσοστό γεννήσεων εκτός γάμου (9,4%) από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, αλλά σε 11 άλλες χώρες οι γεννήσεις εκτός γάμου είναι περισσότερες από τις γεννήσεις εντός (στην Ισλανδία 7 στις 10 γεννήσεις είναι εκτός γάμου).

Είναι αλήθεια πως αλλαγές που έχουν συντελεστεί στον τρόπο ζωής των πολιτών σε ολόκληρη την ήπειρό μας είναι πολλές και πολύ μεγάλες. Πλέον 1 στα 3 νοικοκυριά στην Ε.Ε. είναι ενήλικες που ζουν μόνοι τους. Το 20% των ανδρών ηλικίας άνω των 55 που έχουν χωρίσει στην Ελλάδα, όπως επισημαίνει η έρευνα, «επενδύουν σε επόμενο κύκλο γάμου και αποκτούν και παιδί». Το 2008 ένα 58,4% των Ελλήνων ηλικίας 18-34 ζούσε με τους γονείς του. Το 2017 το ποσοστό είχε εκτοξευτεί στο 66,7%. Κι αυτό εξηγείται μόνο εν μέρει από την οικονομική κρίση και την ανεργία: σήμερα οι μισοί Έλληνες νέοι που έχουν πλήρη απασχόληση ζουν με τους γονείς τους.

Η Οικονομική Διάσταση Των Δημογραφικών Εξελίξεων

Το φαινόμενο που συνθέτουν αυτές οι σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια διάστασή του έχει χαρακτηριστεί από τους επιστήμονες ως»δεύτερη δημογραφική μετάβαση» και συνδέεται με όλες τις σημαντικές κοινωνικές, οικονομικές, τεχνολογικές και πολιτισμικές αλλαγές που έχουν συμβεί στον κόσμο μας τις τελευταίες δεκαετίες.

Με αυτές τις αλλαγές δεδομένες -και μη αναστρέψιμες-, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι στη «δεύτερη δημογραφική μετάβαση» και οι κυμάνσεις της γονιμότητας κάτω από το επίπεδο αναπλήρωσης των γενεών (το «2,1 παιδιά ανά γυναίκα», δηλαδή) πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Η έρευνα καταγράφει αναλυτικά τους μηχανισμούς με τους οποίους, σύμφωνα με τις σύγχρονες κοινωνιολογικές προσεγγίσεις, αυτές οι κοινωνικές αλλαγές επηρεάζουν τον δείκτη γονιμότητας στις σύγχρονες κοινωνίες.

Στην Ελλάδα οι αλλαγές αυτές έχουν ξεκινήσει από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 κιόλας, όταν ο δείκτης γονιμότητας πέρασε κάτω από το 1,5, ένα κρίσιμο όριο. Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, «καμία κοινωνία που έχει πέσει κάτω από αυτό το επίπεδο μέχρι σήμερα δεν έχει κατορθώσει να επιστρέψει ξανά πάνω από αυτό». Οι ίδιες κοινωνικές αλλαγές που είχαν τα ίδια αποτελέσματα και στις άλλες κοινωνίες, και επιπλέον και η μεγάλη οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων, επηρέασαν δραματικά τις γεννήσεις στη χώρα μας. Πλέον τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα γεννιούνται λιγότερα από 100.000 παιδιά τον χρόνο, για πρώτη φορά από τότε που καταγράφονται στοιχεία. Πια μόνο στην Κρήτη και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου γεννιούνται περισσότεροι από όσους πεθαίνουν.

Η διάμεση ηλικία των Ελλήνων πλέον φτάνει τα 44 έτη (από 39 το 2000 και 30 το 1960). To 1999 o δείκτης γονιμότητας στη χώρα μας έφτασε στο ναδίρ του 1,23, κάτω δηλαδή από το όριο της «ακραία χαμηλής γονιμότητας». Έκτοτε υπήρξε μια μικρή αύξηση (το επονομαζόμενο «rebound» ή «catching-up effect» που συνήθως ακολουθεί μεγάλες πτώσεις της γονιμότητας) αλλά ο δείκτης παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το 2016 ήταν στο 1,38.

Πλέον οι Ελληνίδες αποκτούν το πρώτο τους παιδί κατά μέσο όρο στην ηλικία των 30,3 ετών (το 2016 -από 28,8 το 2008). Ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι τα 29 έτη. Σχεδόν μία στις τρεις γεννήσεις στη χώρα μας πραγματοποιείται από γυναίκες ηλικίας 30-34 ετών και μία στις τέσσερις από γυναίκες ηλικίας 35-39 ετών. Στην Ελλάδα, δε, εμφανίζεται και ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά πρώτων γεννήσεων από μητέρες ηλικίας άνω των 40 στην Ευρώπη (5,3%). Αυτή η αναβολή της τεκνοποίησης και της απόκτησης του πρώτου παιδιού πολύ φυσιολογικά μειώνει τις πιθανότητες απόκτησης και δεύτερου ή τρίτου παιδιού.

Μόνο ένα 8,3% των Ελληνίδων που γεννήθηκαν το 1955 δεν έκαναν κανένα παιδί στην αναπαραγωγική τους ηλικία. Στις Ελληνίδες που γεννήθηκαν το 1965, όμως, το ποσοστό ήταν 16,3%. Είπαμε, όμως, ότι το θέμα της γονιμότητας δεν είναι τόσο απλό. Στην Αγγλία και την Αυστρία, για παράδειγμα, το ποσοστό των γυναικών που δεν κάνουν κανένα παιδί είναι υψηλότερο από της Ελλάδας: περίπου 20% και στις δύο χώρες. Ο δείκτης γονιμότητας στις δύο χώρες όμως είναι πολύ διαφορετικός: 1,8 στην Αγγλία, και 1,53 στην Αυστρία. Ο λόγος είναι το μέγεθος των οικογενειών -στην Αγγλία είναι πολύ περισσότερες οι οικογένειες που έχουν τρία παιδιά, ενώ στην Αυστρία είναι πιο κοινές οι οικογένειες που έχουν ένα. Και οι δύο χώρες, πάντως, είναι σε καλύτερα επίπεδα από την Ελλάδα.

Είναι αυτή η κατάσταση μη-αναστρέψιμη; Όχι απαραίτητα. Αν και η «δεύτερη δημογραφική μετάβαση» προβλέπει χαμηλή γονιμότητα για χώρες σαν τη δική μας, παρ’ όλα αυτά κάποιες τα πάνε πολύ καλύτερα από άλλες. Η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο ή οι Σκανδιναβικές χώρες εμφανίζουν πολύ υγιέστερους δείκτες γονιμότητας και, παρ’ όλο που καμία δεν φτάνει το «2,1 παιδιά ανά γυναίκα», μερικές το προσεγγίζουν, και έτσι κοιτάζουν το δημογραφικό μέλλον τους με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Η δική μας χώρα πρέπει οπωσδήποτε να ακολουθήσει το παράδειγμά τους.

Βεβαίως, ο πληθυσμός μιας χώρας δεν εξαρτάται μόνο από τη γονιμότητα. Για παράδειγμα, πολλές προηγμένες χώρες προσπαθούν να αντισταθμίσουν τις συνέπειες της χαμηλής γονιμότητας ενθαρρύνοντας τη μετανάστευση ή και προσελκύοντας μετανάστες ενεργητικά. Αλλά σχεδόν όλες οι χώρες υλοποιούν και προγράμματα πολιτικής για να σταθεροποιήσουν ή και να αυξήσουν τον δείκτη γονιμότητας. Οι ερευνητές μελέτησαν κάποια από αυτά τα προγράμματα, και σχεδίασαν και μια σειρά από πολιτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στη δική μας χώρα, ώστε να αυξηθεί σημαντικά ο δείκτης γονιμότητας στο κοντινό μέλλον.

2.  Όπως αναλύεται διεξοδικά στην έρευνα, οι πολιτικές για τη γονιμότητα και τη στήριξη της οικογένειας κατά κανόνα ταξινομούνται σε τρεις άξονες:

1) Κοινωνική και οικονομική ενεργητική προστασία των οικογενειών

2) Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

3) Υποστήριξη της μητρότητας και θετικό περιβάλλον για την οικογενειακή ζωή.

Στις επιτυχημένες περιπτώσεις οι αλλαγές αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται στην κάθε κοινωνία και δεν προσπαθούν να τις αντιστρέψουν. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς μέρος του δημόσιου διαλόγου για το θέμα της γονιμότητας διεθνώς τείνει να δίνει έμφαση στην επιστροφή παρωχημένων οικογενειακών και κοινωνικών προτύπων, μια επιστροφή που για τις σύγχρονες κοινωνίες εκτός από ανεπιθύμητη είναι πιθανότατα και ανέφικτη.

Στη Σουηδία, για παράδειγμα, «η οικογενειακή πολιτική ποτέ δεν έχει κατευθυνθεί στοχευμένα στην ενθάρρυνση της τεκνοποίησης», γράφουν οι ερευνητές, «αλλά αντίθετα αποσκοπεί στην ενίσχυση της πρόσβασης των γυναικών στην αγορά εργασίας και στην προώθηση της ισότητας των φύλων». Το σύστημα εκεί -εδώ και δεκαετίες μάλιστα- δεν προσπαθεί να ενθαρρύνει τις οικογένειες να κάνουν παιδιά per se, αλλά προσπαθεί αντίθετα να τους προσφέρει την σωστά σχεδιασμένη στήριξη και πρόσβαση σε υποδομές ώστε να έχουν οι γονείς την ευχέρεια να επιλέξουν πότε θα κάνουν παιδιά, και πόσα. Σε όλες τις Σκανδιναβικές χώρες θεωρείται αυτονόητο ότι και οι δύο γονείς εργάζονται και αναλαμβάνουν τη φροντίδα των παιδιών τους από κοινού, ενώ όλα τα παιδιά δικαιούνται υψηλής ποιότητας φροντίδα και εκπαίδευση από πολύ πρώιμη ηλικία. Στη Σουηδία, μάλιστα, υπάρχει αμειβόμενη γονική άδεια για τους πατέρες από το 1974. Αυτή η προσέγγιση έχει αποτέλεσμα: ο δείκτης γονιμότητας το 2016 στη χώρα ήταν 1,85 παιδιά ανά γυναίκα.

Ένα άλλο παράδειγμα από τη Γαλλία είναι το εξαιρετικά επιτυχημένο μέτρο της χορήγησης ευέλικτης άδειας για τους γονείς (μητέρα ή/και πατέρα), η οποία μπορεί να είναι από μερικής απασχόλησης για μικρό διάστημα μέχρι και πλήρης τριετής άδεια, με τον εργοδότη να μην πληρώνει τίποτε, και το κράτος να χορηγεί ένα επίδομα (35% του κατώτατου μισθού γι’ αυτούς που επιλέγουν τριετή άδεια -περίπου 350 ευρώ το μήνα). Κάθε χρόνο πάνω από μισό εκατομμύριο γονείς στη Γαλλία επιλέγουν αυτή την άδεια.

Αυτή και άλλες πολιτικές στήριξης της οικογένειας, από αποκεντρωμένες προνοιακές δομές μέχρι υποδομές μέριμνας για παιδιά εργαζομένων, που περιγράφονται αναλυτικά στην έρευνα, έχουν ως αποτέλεσμα ο δείκτης γονιμότητας για τη Γαλλία το 2016 να βρίσκεται στο εντυπωσιακό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα 1,92.

Αντίθετα, στη Γερμανία και την Αυστρία τα αποτελέσματα μέχρι πρόσφατα αποδεικνύονταν πενιχρά, μολονότι οι δαπάνες για οικογενειακή πολιτική ήταν εκεί πάντα από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Τα αίτια ήταν η στόχευση και ο σχεδιασμός των πολιτικών, που απευθύνονταν κυρίως σε πιο «παραδοσιακές» μορφές οικογένειας, την ώρα που και εκεί αυξάνονταν οι μονογονεϊκές οικογένειες και η γυναικεία απασχόληση. Και στις δύο χώρες ο δείκτης γονιμότητας παρέμεινε σχετικά χαμηλότερα, κοντά στο όριο της πολύ χαμηλής γονιμότητας (1,6 για τη Γερμανία, 1,53 για την Αυστρία το 2016).

Σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η δική μας, δε, το μίγμα πολιτικών είναι κατά κανόνα και πενιχρό σε δημόσιες δαπάνες και επιδόματα, και ταυτόχρονα προσφέρει και περιορισμένη στήριξη στα εργαζόμενα μέλη της οικογένειας -και ειδικά στις μητέρες.

Διεθνώς, οι πολιτικές για τη στήριξη οικογένειας συνήθως έχουν έξι στόχους:

1. Μείωση της φτώχειας και εισοδηματική υποστήριξη

2. Άμεση αποζημίωση για το οικονομικό κόστος των παιδιών

3. Προώθηση της απασχόλησης, ειδικά για γυναίκες

4. Μεγαλύτερη ισότητα των φύλων

5. Υποστήριξη ανάπτυξης για την πρώιμη παιδική ηλικία

6. Αύξηση της γεννητικότητας

Γενικά, τα μέτρα οικογενειακής πολιτικής πρέπει σε γενικές γραμμές να στοχεύουν στην ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος. Αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας -όταν οι άμεσες ανάγκες μιας οικογένειας καλύπτονται, η ανησυχία για το μέλλον μειώνεται και η απόφαση τεκνοποίησης γίνεται ευκολότερη. Επιπλέον και στο ίδιο πλαίσιο, πρέπει να αντιμετωπίζεται το υψηλό κόστος φροντίδας και ανατροφής του παιδιού, ενώ πρέπει να στηρίζεται και η οικογενειακή ζωή, περιορίζοντας τις θυσίες στα επαγγελματικά και προσωπικά θέματα που καλούνται να κάνουν οι γονείς. Ο στόχος είναι τα ζευγάρια -και μάλιστα ειδικά τα νέα ζευγάρια- που επιθυμούν να κάνουν παιδί να μπορούν να πάρουν την απόφαση νωρίτερα ώστε να έχουν μεγαλύτερο περιθώριο, αν θέλουν, να κάνουν και δεύτερο ή και τρίτο στο μέλλον.

Στη δική μας χώρα, συγκεκριμένα, η έρευνα υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να καταπολεμηθεί η έλλειψη προσιτών και προσβάσιμων υπηρεσιών φροντίδας και εκπαίδευσης παιδιών, να αναπροσαρμοστούν τα χαμηλά επίπεδα οικονομικών παροχών και επιδομάτων και οι μικρές γονικές άδειες με χαμηλά επιδόματα και να καταργηθούν πολιτικές που κάνουν διακρίσεις ανάμεσα στα δύο φύλα, οδηγώντας τις Ελληνίδες στο συμπέρασμα ότι είναι δύσκολο να συνδυάσουν την απασχόληση με τη μητρότητα.

Οι συνέπειες της σημερινής κατάστασης είναι οφθαλμοφανείς και στα στοιχεία. Οι Ελληνίδες έχουν το μικρότερο ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τις Ιταλίδες. Το 2017, το ποσοστό των Ελληνίδων με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης που συμμετείχαν στην αγορά εργασίας ήταν 68%, ένα ποσοστό που μοιάζει υψηλό, αλλά βεβαίως υπολείπεται δραματικά του 90% που είναι το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες.

Αλλά ποια οικογενειακή πολιτική έχουμε σήμερα στην Ελλάδα;

Στον ιδιωτικό τομέα οι άδειες που προσφέρονται στις μητέρες (αποκλειστικά) φτάνουν μέχρι τους 8 μήνες και μία εβδομάδα, με τη δυνατότητα μιας επιπλέον 4μηνης άδειας και για τους δύο γονείς άνευ αποδοχών, η οποία μπορεί να δοθεί τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 6 ετών. Ένας από τους δύο γονείς δικαιούται μειωμένο ωράριο εργασίας για τους 30 μήνες που ακολουθούν τη γέννηση.
Στο Δημόσιο τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Μια μητέρα που κάνει το πρώτο της παιδί δικαιούται 12 μήνες άδεια. Οι 3 μήνες είναι αποκλειστικά για τη μητέρα και με πλήρεις αποδοχές, ενώ οι υπόλοιποι μπορούν να μοιραστούν στους δύο γονείς.

Σήμερα τα επιδόματα που δίνονται φτάνουν μέχρι τα 210 ευρώ τον μήνα για μια οικογένεια με τρία παιδιά και πολύ χαμηλό εισόδημα. Τρίτεκνες οικογένειες με ετήσιο εισόδημα πάνω από 34.000 ευρώ δεν δικαιούνται κανένα επίδομα. Άλλες παροχές περιλαμβάνουν την απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης επιβατικών αυτοκινήτων (ή την απαλλαγή από το μισό τέλος για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κυβικών εκατοστών, μολονότι τα περισσότερα επταθέσια οχήματα ανήκουν σε αυτή την κατηγορία -και πληρώνουν και φόρο πολυτελείας), μειωμένο εισιτήριο στα ΜΜΜ, το κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο της ΔΕΗ (με εισοδηματικά κριτήρια) και μοριοδότηση για διορισμό στο Δημόσιο.

Όπως έχουμε αναφέρει και στην έρευνά μας για την προσχολική αγωγή, περίπου 140.000 παιδιά βρίσκουν θέση σε βρεφονηπιακούς σταθμούς κάθε χρόνο χάρη σε ένα πρόγραμμα ύψους 175 εκατ. ευρώ που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ. Ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό. Δεκάδες χιλιάδες άλλα μικρά παιδιά παραμένουν εκτός δομών προσχολικής αγωγής, πράγμα που δεν έχει επιπτώσεις μόνο στις οικογένειές τους αλλά, όπως είδαμε και από την έρευνα της διαΝΕΟσις για την προσχολική αγωγή, και στη μελλοντική τους εξέλιξη. Και η Ελλάδα έχει μείνει πολύ πίσω και από άλλες χώρες σε αυτό το θέμα.

To 2002 οι επικεφαλής των κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Ε.Ε. συμφώνησαν στη Βαρκελώνη να πετύχουν συγκεκριμένους στόχους για τη φύλαξη και την εκπαίδευση των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Μεταξύ άλλων, οι «στόχοι της Βαρκελώνης» περιλαμβάνουν το ότι το 90% των παιδιών ηλικίας από 3 μέχρι 5 θα βρίσκουν θέση σε παιδικούς σταθμούς κάθε χρόνο, και ότι το ίδιο θα συμβαίνει και με το 33% των παιδιών ηλικίας κάτω των 3 ετών. Η Ελλάδα υπολείπεται πάρα πολύ άλλων ευρωπαϊκών χωρών και του μέσου όρου και στα δύο -τα αντίστοιχα ποσοστά βρίσκονται στο 55,6% και το 8,9% αντίστοιχα (2016).

Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπ’ όψιν, οι ερευνητές καταλήγουν σε μια δέσμη προτάσεων η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση των επιδομάτων παιδιών από το πρώτο παιδί, την καθιέρωση ενός πριμ απόκτησης τέκνου για μητέρες κάτω των 30 ετών (2000 ευρώ ανά παιδί) και την ενίσχυση επιδομάτων τοκετού. Ενθαρρύνονται τόσο η ένταξη της μητέρας στην αγορά εργασίας και η παραμονή της σε αυτήν, όσο και η ενεργός συμμετοχή του πατέρα στην ανατροφή του παιδιού ή των παιδιών. Προτείνεται ακόμα η διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, η υποστήριξη των Δήμων για τη δημιουργία επιπλέον υποδομών παιδικών σταθμών αλλά και βρεφοκομικών σταθμών (που φιλοξενούν παιδιά ηλικίας μέχρι 2,5 ετών), αλλά και η εισαγωγή νέων δομών, όπως ο θεσμός των βοηθών μητέρων (εκπαιδευμένες γυναίκες που φυλάσσουν στο σπίτι τους 4-5 παιδιά).

Προτείνεται, εξάλλου, η δημιουργία Γραφείου Δημογραφικής Πολιτικής στη Βουλή (στα πρότυπα του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους), το οποίο θα υπάγεται στον Πρόεδρο της Βουλής και θα παρακολουθεί τη δημογραφική κατάσταση της χώρας καθώς και την υλοποίηση των μέτρων δημογραφικής πολιτικής.

Όλα τα στοιχεία και όλες οι προτάσεις πολιτικής αναλύονται στο πλήρες κείμενο της μελέτης, το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ:

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚO ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚEΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤHΡΙΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓEΝΕΙΑΣ (PDF)
ΘΟΔΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΗΓΗ: ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ (30 Ιανουαρίου 2019)

Συνάντηση του Πρ. Παυλόπουλου με την Ανώτατη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδας

7 Νοεμβρίου 2018

«Η Οικογένεια είναι θεμέλιο της Κοινωνίας και η Πολύτεκνη Οικογένεια είναι πυρήνας της Οικογένειας», υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Τιμώντας την σημερινή ημέρα, που είναι αφιερωμένη στην Πολύτεκνη Οικογένεια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος δέχθηκε την Ανωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος στο Προεδρικό Μέγαρο.

Ο κ. Παυλόπουλος υπογράμμισε ότι για τους Έλληνες, η Οικογένεια είναι θεμέλιο της Κοινωνίας και η Πολύτεκνη Οικογένεια είναι πυρήνας της Οικογένειας. «Κι αυτή η παράδοσή μας είναι εκείνη, η οποία ιδίως σε κρίσιμες περιόδους -όπως αυτή που διανύουμε- αφενός έχει αποτρέψει την ρήξη του κοινωνικού ιστού. Και, αφετέρου, έχει στηρίξει έναν πραγματικό πυλώνα της Κοινωνίας μας αλλά και του Πολιτισμού μας, ήτοι το Κοινωνικό Κράτος Δικαίου» πρόσθεσε.

Παράλληλα, υπενθύμισε ότι το Σύνταγμα, στο άρθρο 21 στην 1η παράγραφο, προσδιορίζει την Οικογένεια ως θεμέλιο για την συντήρηση και την προαγωγή του Έθνους. Όπως ανέφερε «Η διατύπωση του Συντακτικού Νομοθέτη δεν είναι καθόλου τυχαία. Εξίσου, λοιπόν, θεμέλιο του Έθνους είναι και η Πολύτεκνη Οικογένεια. Και πιο κάτω, στην 2η παράγραφο, το Σύνταγμα ρητά, μεταξύ άλλων, ορίζει ότι η Πολύτεκνη Οικογένεια έχει δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το Κράτος. Καθιερώνει ένα ειδικό κοινωνικό δικαίωμα. Και το δικαίωμα προσδιορίζει, ταυτοχρόνως, τις υποχρεώσεις που έχουν εκείνοι προς τους οποίους απευθύνεται η άσκηση δικαιώματος».

Επισήμανε, επίσης, ότι από την πλευρά του, θα κάνει ό,τι του αναλογεί, ώστε και οι επιταγές του Συντάγματος να γίνουν πραγματικότητα αλλά και η κοινωνική σημασία της Οικογένειας και της Πολύτεκνης Οικογένειας ν’ αναδειχθούν, όπως ταιριάζει.

Δείτε το σχετικό βίντεο εδώ.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ

ΑΣΠΕ: Στοιχεία-σοκ για το δημογραφικό και τις φορολογικές αδικίες σε βάρος των πολυτέκνων

5 Νοεμβρίου 2018

Συγκλονιστικά στοιχεία για το μέγεθος του δημογραφικού προβλήματος στην χώρα μας και τους κινδύνους που αυτό εγκυμονεί για την συνέχιση της ύπαρξης της Ελλάδος περιλαμβάνονται σε αναλυτικό ενημερωτικό σημείωμα επισημάνσεων που εξέδωσε η Ανώτατη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος, ενόψει της αυριανής εορτής των πολυτέκνων. Στο ίδιο σημείωμα επισημαίνονται δύο κατάφορες αδικίες που προκαλούν σε βάρος των πολυτέκνων οικογενειών οι ισχύουσες διατάξεις για τη φορολογία εισοδήματος και για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.).

Σύμφωνα με τις βασικότερες επισημάνσεις της Α.Σ.Π.Ε.:

1) Με βάση τα κριτήρια του ΟΗΕ, μια χώρα χαρακτηρίζεται γηρασμένη όταν το ποσοστό των ηλικιωμένων υπερβαίνει το 7% του πληθυσμού. Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 21,3% του πληθυσμού. Δηλαδή η Ελλάδα έχει τριπλάσιο μέγεθος γηρασμένου πληθυσμού από το όριο που χαρακτηρίζει μία χώρα ως γηρασμένη! Επιπλέον είναι η 2η πιο γηρασμένη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών μελών, μετά την Ιταλία, με το ποσοστό των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών να έχει φθάσει το έτος 2017 στο 21,5%!!

2) Η Ελλάδα τον Απρίλιο του 1932 κηρύχθηκε επισήμως σε πτώχευση. Η οικονομική κατάσταση της χώρας ήταν τότε αδιαμφισβήτητα πολύ χειρότερη από την οικονομική κατάσταση του 2010, που ο τότε Πρωθυπουργός εισήγαγε την πατρίδα μας στην εποχή των Μνημονίων.

Ωστόσο:

– Την επταετία 1933-1939, που ακολούθησε τη χρεοκοπία του 1932, οι γεννήσεις ανήλθαν σε 189.583, 208.929, 192.511, 193.343, 183.878, 184.509 και 178.852 αντιστοίχως και συνολικώς σε 1.331.605, οι δε θάνατοι σε 111.447, 100.651, 101.416, 105.005, 105.674 ,93.766 και 100.457 αντιστοίχως και συνολικώς σε 718.416, δηλ. είχαμε υπεροχή των γεννήσεων κατά 613.189.

– Την επταετία 2011-2017, οι γεννήσεις ανήλθαν σε 106.428, 100.371, 94.134, 92.148, 91.847, 92.898 και 88.553 αντιστοίχως και συνολικώς σε 666.379, οι δε θάνατοι σε 111.099, 116.670, 111.794, 113.740, 121.212, 118.792 και 124.501 αντιστοίχως και συνολικώς σε 817.606, δηλαδή είχαμε υπεροχή θανάτων κατά 151.427!

3) Αξιοσημείωτα είναι και τα παρακάτω επιμέρους στοιχεία για τους θανάτους και τις γεννήσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας μας:

α) Το 2017, στους 14 από τους 51 νομούς της Ελλάδος, οι θάνατοι ήταν υπερδιπλάσιοι από τις γεννήσεις. Οι νομοί αυτοί ήταν:

– Δράμας: 675 γεννήσεις έναντι 1.433 θανάτων.

– Κιλκίς: γεννήσεις 499 – θάνατοι 1.240.

– Σερρών: γεννήσεις 984 – θάνατοι 2.677.

– Γρεβενών: γεννήσεις 147 θάνατοι 314.

– Άρτας: γεννήσεις 441 – θάνατοι 979.

– Πρέβεζας: γεννήσεις 372 – θάνατοι 767.

– Καρδίτσας: γεννήσεις 672 – θάνατοι 1.707.

– Τρικάλων: γεννήσεις 873 θάνατοι 1.786.

– Φθιώτιδος: γεννήσεις 972 θάνατοι 2017.

– Ευρυτανίας γεννήσεις 95 – θάνατοι 233.

– Φωκίδος γεννήσεις 187 – θάνατοι 469.

– Αρκαδίας γεννήσεις 525 θάνατοι 1.112.

– Λακωνίας γεννήσεις 561 – θάνατοι 1.253.

– Μεσσηνίας γεννήσεις 1.161 – θάνατοι 2.228.

β) Σε όλους τους λοιπούς νομούς (πλην Δωδεκανήσου και Ηρακλείου, όπου υπάρχει μικρή υπεροχή των γεννήσεων), οι θάνατοι υπερτερούσαν εμφανώς των γεννήσεων το 2017!

4) Με το άρθρο 112 του Ν. 4387/2016, ορίζονται τα εξής: «1. Ο φόρος που προκύπτει κατά την εφαρμογή του άρθρου 15 (σ.σ. μετά την υπαγωγή του εισοδήματος από μισθό ή σύνταξη στη φορολογική κλίμακα) μειώνεται κατά το ποσό των 1.900 ευρώ για το φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα, όταν το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ. Η μείωση του φόρου ανέρχεται σε 1.950 ευρώ για το φορολογούμενο με ένα (1) εξαρτώμενο τέκνο, σε 2.000 ευρώ για δύο (2) εξαρτώμενα τέκνα και σε 2.100 ευρώ για τρία (3) εξαρτώμενα τέκνα και άνω. Εάν το ποσό του φόρου είναι μικρότερο των ποσών αυτών, η μείωση του φόρου περιορίζεται στο ποσό του αναλογούντος φόρου….».

Με την παραπάνω ρύθμιση ο άγαμος έχει αφορολόγητο 8.636 ευρώ, που είναι το ύψος του ετησίου εισοδήματος στο οποίο αντιστοιχεί το ποσό της μείωσης φόρου των 1.900 ευρώ (8.636 Χ 22%). Το όριο της φτώχειας σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανέρχεται σε 4.560 για τον άγαμο. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 50% για την σύζυγο (δηλ. για τον έγγαμο χωρίς παιδιά είναι επί πλέον 2.280 ευρώ και συνολικά 6.840 ευρώ) και κατά 30% για κάθε εξαρτώμενο τέκνο κάτω των 14 ετών και κατά 50% για κάθε εξαρτώμενο τέκνο άνω των 14 ετών (βλ. δελτίου τύπου ΕΛ.ΣΤΑΤ 22-6-2018). Δηλαδή, το όριο φτώχειας για έναν πολύτεκνο με σύζυγο και 4 εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 14 ετών ανέρχεται στο ποσό των 12.312 ευρώ (4.560 ευρώ + 2.280 ευρώ + 4 x 1.368 ευρώ). Εάν είναι άνω των 14 ετών τότε το όριο της φτώχειας για τον πολύτεκνο θα είναι 15.960 ευρώ, αυξανόμενο βέβαια εάν έχει περισσότερα τέκνα κατά 1.368 ευρώ εάν είναι κάτω των 14 ετών και κατά 2.280 ευρώ εάν είναι άνω των 14 ετών.

Έτσι, με το Ν. 4387/2016 καθιερώθηκε για τον άγαμο ως αφορολόγητο το όριο των φτώχειας των 4.560 ευρώ προσαυξημένο κατά 90% (κατά επιπλέον 4.056 ευρώ). Για τον πολύτεκνο με τα 4 εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 14 ετών, που έχει όριο φτώχειας 12.312 ευρώ, αντί η κυβέρνηση να καθιερώσει ως αφορολόγητο το ποσό αυτό προσαυξημένο κατά 90% (κατά 11.080 ευρώ), δηλαδή το ποσό των 23.392 ευρώ, ώστε η μεταχείρισή του να είναι ανάλογη με αυτήν του αγάμου, καθιέρωσε γι΄ αυτόν ως αφορολόγητο το ποσό των 9.550 ευρώ! Δηλαδή, καθιερώθηκε για τον τετράτεκνο το όριο της φτώχειας μειωμένο κατά 25% (από 12.312 σε 9.550 ευρώ), κάτω και από τα όρια της εσχάτης εξαθλίωσης! ΄Ετσι ο πολύτεκνος αυτός πληρώνει φόρο 607,64 ευρώ για ποσό εισοδήματος 12.312 ευρώ, που είναι κάτω από το ισχύον γι’ αυτόν όριο της φτώχειας (12.312-9.550 = 2.762 Χ 22% = 607,64). Εάν τα τέκνα του είναι άνω των 14 ετών τότε το όριο της φτώχειας είναι 15.960 ευρώ και ο πολύτεκνος αυτός πληρώσει φόρο για ποσό εισοδήματος που είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας (15.960-9.550 δηλ.6.410Χ22% ίσον 1.410 ευρώ). Εάν έχει περισσότερα τέκνα θα φορολογείται ακόμη παραπάνω για τα ποσά κάτω των ορίων της φτώχειας. Τα παραπάνω αφορούν μόνο τους μισθωτούς, γιατί οι ελεύθεροι επαγγελματίες φορολογούνται από το πρώτο ευρώ!

Με την κατάργηση των αφορολογήτων των παιδιών η φορολογική επιδρομή κατά των πολυτέκνων υπήρξε εξοντωτική, αφού πληρώνουν φόρο και για το εισόδημα, που είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας.

6) Το όριο της φτώχειας σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανέρχεται στο ποσό των 4.560 ευρώ προσαυξανόμενο κατά 50% για την σύζυγο και για κάθε ένα τέκνο κάτω των 14 ετών και κατά 30% για κάθε τέκνο κάτω των 14 ετών.

Με τα παραπάνω δεδομένα αφού ο άγαμος δεν πληρώνει συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. για ακίνητα αξίας έως 250.000 ευρώ, τότε ο έγγαμος χωρίς παιδιά θα έπρεπε να μην πληρώνει συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. για ακίνητα ως 375.000 ευρώ (250.000 συν 50% για την σύζυγο) και για κάθε ένα τέκνο κάτω των 14 ετών να προστίθενται άλλες 75.000 ή για κάθε τέκνο άνω των 14 ετών να προστίθενται άλλες 125.000 ευρώ. Έτσι ο πολύτεκνος με 4 τέκνα (2 κάτω των 14 ετών και 2 άνω των ετών) θα έπρεπε, έχοντας την ίδια μεταχείριση με τον άγαμο, να πληρώσει συμπληρωματικό φόρο μόνον εάν είχε ακίνητη περιουσία άνω 775.000 ευρώ (250.000 συν 125.000 για τη σύζυγο συν 250.000 για τα 2 τέκνα άνω των 14 ετών και 150.000 για το 2 τέκνα κάτω των 14 ετών)! Ενώ τώρα τιμωρείται. Δεν έχει ούτε την μεταχείριση του αγάμου!

Η Α.Σ.Π.Ε. παραθέτει στη συνέχεια τις προτάσεις της για τα μέτρα που είναι αναγκαίο να ληφθούν προκειμένου να ανατραπεί η εφιαλτική δημογραφική κατάσταση στη χώρα μας.

Τα μέτρα αυτά είναι:

Α) Ρυθμίσεις, χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος:

1) Να επανέλθει το ποσοστό 20% για τις προλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, που μειώθηκε με το άρθρο 25 του Ν. 4440/2016 στο 15%.

2) Να καθιερωθεί και για τις πάσης φύσεως προσλήψεις των εκπαιδευτικών όπως το 20% προέρχεται από πολυτέκνους και τέκνα πολυτέκνων, όπως ίσχυε για προσλήψεις όλων των άλλων υπουργείων (άρθρο 1 παρ. 3 περ. δ και άρθρο 6 παρ. 1 και 2 του Ν. 3454/2006).

3) Να προηγούνται στις τοποθετήσεις οι πολύτεκνοι γονείς, που απέκτησαν την πολυτεκνική ιδιότητα μέχρι και το 2011, αφού αυτοί είχαν αδικηθεί. Το μέτρο δεν έχει δημοσιονομικό κόστος, αφού διορισμοί στην εκπαίδευση θα γίνονται.

4) Να καθιερωθούν οι ελεύθερες (χωρίς εισοδηματικά ή άλλα κριτήρια) μετεγγραφές των πολυτέκνων και των τέκνων τους, που είναι φοιτητές, όπως ίσχυαν από το 1979 για 32 χρόνια χωρίς κανένα πρόβλημα, όπως ομολογούσαν οι ίδιοι οι Πρυτάνεις, ώστε να μπορούν οι πολύτεκνοι και τα τέκνα τους, κατά τη διάρκεια της φοιτήσεως τους, να μετεγγράφονται σε αντίστοιχη Σχολή και σε αντίστοιχο έτος, που είναι πλησιεστέρα στον τόπο μονίμου κατοικίας των γονέων τους ή σε πόλη που σπουδάζει άλλος αδελφός (η) τους.

5) Να συμπεριληφθούν αυτοτελώς στους φορείς διανομής φρούτων, λαχανικών κλπ., οι Σύλλογοι Πολυτέκνων – Μέλη της ΑΣΠΕ, όπως γινόταν για 30 χρόνια, που τους έθεσε εκτός η υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 1701Β/14-8-2015), με αποτέλεσμα οι πολύτεκνοι πλέον να τα στερούνται. Επί πλέον να αυξηθεί το όριο εισοδήματος για την διανομή τροφίμων παρεμβάσεως Ε.Ε. ή άλλων πηγών, για τους πολυτέκνους.

6) Να εξαιρεθούν οι πολύτεκνοι από τον φόρο πολυτελούς διαβιώσεως για τα αυτοκίνητά τους. Με τις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν. 4111/2013 και του άρθρου 31 του Ν. 4172/2013 θεσπίσθηκε φόρος πολυτελούς διαβιώσεως για όσους κατέχουν αυτοκίνητα 1928 κ.ε. και άνω. Δεν προβλέπεται, όμως, εξαίρεση για τους πολυτέκνους, που εξ ανάγκης και όχι από πολυτέλεια αγόρασαν ένα αυτοκίνητο, για την μεταφορά της οικογένειας τους, που είναι 7θέσιο ή 9θέσιο και τα οποία είναι συνήθως κυβισμού μεγαλύτερου του 1928 κεκ.

7) Να επανέλθει η καταργηθείσα διάταξη της παρ 1 του άρθρου 16 του Ν. 3863/2010, που παρείχε τη δυνατότητα στους πολυτέκνους με ορισμένες προϋποθέσεις, να απασχολούνται άνευ περικοπής της συντάξεως τους, καθώς με το νέο καθεστώς (παρ. 1 του άρθρου 20 του Ν. 4387/2016) για τους πολυτέκνους-συνταξιούχους, που αναλαμβάνουν εργασία, οι ακαθάριστες συντάξεις τους, κύριες και επικουρικές, καταβάλλονται μειωμένες κατά 60% για όσο χρόνο απασχολούνται.

8) Να επανέλθει το ποσοστό 10% για την εισαγωγή των πολυτέκνων και των τέκνων τους στις σχολές της Πυροσβεστικής Ακαδημίας.

9) Να παρασχεθεί η δυνατότητα στους Δήμους και τις περιφέρειες να χορηγούν ως δημογραφικά κίνητρα, χρηματικά βοηθήματα στις μητέρες που αποκτούν το 4ο και άνω τέκνο τους και συγχρόνως αποκτούν την πολυτεκνική ιδιότητα.

10) Να επανέλθει το μειωμένο τιμολόγιο της ΔΕΗ, όπως ίσχυε με την Δ5/ΗΛ/Β/Φ29/22891/17-12-2004 απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης.

Β) Μέτρα στήριξης των πολυτέκνων με δημοσιονομικό κόστος:

1) Επαναχορήγηση της σύνταξης πολύτεκνης μητέρας και των πολυτεκνικών επιδομάτων.

2) Εξαίρεση της πρώτης κατοικίας των πολυτέκνων από τον κύριο και τον συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α.

3) Να θεσπισθεί ως αφορολόγητο όριο εισοδήματος και για τους πολύτεκνους το όριο της φτώχειας όπως το καθορίζει η ΕΛΣΤΑΤ.

4) Να απαλλαγούν οι πολύτεκνοι από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Με το άρθρο 112 του Ν. 4387/12-5-2016, η Κυβέρνηση ρύθμισε και τα της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, άφησε τις 12.000 ευρώ, ποσό μέχρι το ύψος του οποίου δεν επιβάλλεται εισφορά (δηλ. έχει το ίδιο ύψος εισοδήματος για την μη πληρωμή εισφοράς αλληλεγγύης τόσο ο πολύτεκνος, με οσαδήποτε προστατευόμενα τέκνα, όσο και ο άγαμος!).

Η απαλλαγή από την εισφορά αλληλεγγύης του εισοδήματος των 12.000 ευρώ για τον άγαμο σημαίνει ότι για τον άγαμο θεσπίζεται απαλλαγή το όριο της φτώχειας που είναι 4.560 ευρώ προσαυξημένο σχεδόν κατά 170%. Για τον πολύτεκνο με 4 τέκνα κάτω των 14 ετών, που το όριο της φτώχειας είναι 12.312, αντί να καθιερωθεί το ποσό αυτό προσαυξημένο κατά 170%, δηλ. 12.312 σύν 20.930 ίσον 33.342, καθιερώνεται και πάλι ποσό 12.000 ευρώ που είναι κάτω του ορίου της φτώχειας!

5) Να εξαιρεθεί η πρώτη κατοικία των πολυτέκνων από τους πλειστηριασμούς.

6) Να ληφθεί μέριμνα και για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Να υπάρξει μέριμνα ώστε οι πολύτεκνοι ελεύθεροι επαγγελματίες ν΄ απαλλαγούν από το τέλος επιτηδεύματος και το όποιο αφορολόγητο να ισχύει και γι΄ αυτούς.

Γιώργος Παλαιτσάκης

ΠΗΓΗ: FMVoice.gr (2/11/2018)

To δημογραφικό υπονομεύει (και) το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας

31 Οκτωβρίου 2018

Σύμφωνα με την PwC, αύξηση πληθυσμού κατά 100.000 οδηγεί σε άνοδο κατά 3% τού κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενώ αύξηση των ηλικιωμένων (άνω των 65 ετών) κατά περίπου 50.000 οδηγεί σε μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά περίπου 15%

Κοινός τόπος είναι ότι το δημογραφικό πρόβλημα παραμένει μία από τις μεγαλύτερες πληγές της Ελλάδας. Με τους θανάτους να ξεπερνούν τις γεννήσεις, τους νέους και μορφωμένους να μεταναστεύουν και την Ελλάδα να έχει έναν από τους πιο γερασμένους πληθυσμούς στην Ευρώπη, όχι μόνο η χώρα δεν θα μπορεί τις ερχόμενες δεκαετίες να παράγει επαρκή πλούτο για τους πολίτες της, αλλά ίσως βρεθεί αντιμέτωπη με την ίδια τη βιωσιμότητά της ως ενός σύγχρονου έθνους-κράτους. Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα δημογραφικό αδιέξοδο που δεν πλήττει μόνο τον πληθυσμό της αλλά υπονομεύει και την οικονομική ανάκαμψη της χώρας.

Μια αύξηση π.χ. του πληθυσμού της Ελλάδας κατά περίπου 100.000, οδηγεί σε άνοδο 3% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας, εκτιμούσε η PwC, ενώ αντίθετα μια αύξηση των ηλικιωμένων στην Ελλάδα (άνω των 65 ετών) κατά περίπου 50.000, που αυξάνει την ανάγκη στήριξης και πρόνοιας, ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά περίπου 15%. Η Ελλάδα βγαίνοντας από την κρίση θα πρέπει να μετατρέψει το δημογραφικό της κενό σε οικονομικό και κοινωνικό πλεόνασμα έτσι ώστε να διατηρήσει θετικές προοπτικές ανάπτυξης στο μέλλον. Σύμφωνα με την PwC, για να δημιουργηθούν οι βάσεις για την ανοικοδόμηση της ελληνικής οικονομίας απαιτείται ένα μείγμα πολιτικών που θα περιλαμβάνει δράσεις για τον περιορισμό της υπογεννητικότητας.

Τέτοιες πολιτικές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

• Την ελαφρότερη φορολόγηση πολύτεκνων οικογενειών.

• Τη δωρεάν ή με χαμηλό κόστος παροχή υπηρεσιών σε οικογένειες που αποφασίζουν να αποκτήσουν παιδί.

• Τη μείωση του απαιτούμενου αριθμού παιδιών ώστε να θεωρηθεί μια οικογένεια πολύτεκνη.

Τυπικά η δημογραφική κατάρρευση του ελληνικού πληθυσμού ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, όταν οι γεννήσεις ανά έτος μειώθηκαν από τις 150.000 στις 100.000, φτάνοντας στο 2011 που για πρώτη φορά ο αριθμός των θανάτων ξεπέρασε αυτόν των γεννήσεων κατά περίπου 30 χιλιάδες. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 370.000 άτομα. Η εισροή των μεταναστών συνέβαλε αρχικά στην ανακοπή της πτωτικής τάσης της υπογεννητικότητας (1991-2000), όπου οι μετανάστες στη χώρα αυξάνονταν κατά 6% ετησίως. Από το 2008 και μετά οι μεταναστευτικές ροές προς τη χώρα περιορίστηκαν, ενώ παράλληλα μέρος του ανθρώπινου δυναμικού και μάλιστα υψηλών δεξιοτήτων μετανάστευσε στο εξωτερικό («brain drain»), με την Ελλάδα να έχει την τρίτη θέση μετά την Κύπρο και την Ισπανία όσον αναφορά το ποσοστό των νέων που εγκαταλείπουν τη χώρα τους. Όλα αυτά είχαν αντίκτυπο και στην αλλαγή της ηλικιακής σύστασης της χώρας, με τον πληθυσμό άνω των 65 να τριπλασιάζεται από 7% που ήταν το 1960 σε 20% το 2015. Κατά συνέπεια η διάμεσος ηλικία, ηλικία που χωρίζει τον πληθυσμό σε δύο ισόποσες ηλικιακές ομάδες, από τα 31 έτη που ήταν το 1960, άγγιξε τα 43 το 2015.

Η μέση Ελληνίδα πλέον δεν γεννά δύο παιδιά, που στατιστικά απαιτούνται ώστε να φέρει στη ζωή μία κόρη που θα την αντικαταστήσει. Ο δείκτης γονιμότητας της μέσης Ελληνίδας έχει πέσει στα 1,3 παιδιά, όταν τη δεκαετία του 1960 βρισκόταν στα 2,3 παιδιά ανά γυναίκα, πάνω από το όριο αντικατάστασης γενεών (2,1 παιδιά ανά γυναίκα). Από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση ενός τοκετού είναι το διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού, η δαπάνη ενός τοκετού καθώς και η προσβασιμότητα στο σύστημα υγείας. Η οικονομική ύφεση ουσιαστικά εξέθεσε το μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας, το οποίο όπως εκτιμά η μελέτη της PwC θα συνεχιστεί στο μέλλον εάν δεν ληφθούν μέτρα αντιμετώπισής του.
Εξάλλου, πρόσφατη μελέτη π.χ. του Ινστιτούτου του Βερολίνου εκτιμούσε ότι ο πληθυσμός της χώρας μας θα μειωθεί στα 9,9 εκατομμύρια ως το 2030 και στα 8,9 εκατομμύρια ως το 2050 (8,3 εκατομμύρια, υποστηρίζουν οι πιο απαισιόδοξες μελέτες), σε σύγκριση με 10,7 εκατομμύρια περίπου σήμερα και 11,1 εκατομμύρια το 2009, προτού δηλαδή η «Μεγάλη Ελληνική Υφεση» αρχίσει να ξεδιπλώνεται, ενώ και η Eurostat αποφάνθηκε ότι το 2080 με 7,2 εκατομμύρια ανθρώπους η Ελλάδα θα βρίσκεται στο ναδίρ της ΕΕ.

Μαντικίδης Τάσος

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ (31.10.2018)

Για πρώτη φορά οι γεννήσεις στην Ελλάδα κάτω από το ψυχολογικό όριο των 90.000 παιδιών ετησίως

3 Οκτωβρίου 2018

Τα παιδιά των Ελλήνων

H ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι για πρώτη φορά οι γεννήσεις στην Ελλάδα έπεσαν κάτω από το ψυχολογικό όριο των 90.000 παιδιών – φυσικά οι θάνατοι είναι σταθερά πολύ περισσότεροι. Μιλάμε για την προαναγγελία του ιστορικού τέλους ενός λαού, αν δεν αλλάξει σύντομα κάτι..  

Όταν γεννήθηκα, το 1973, ήμουν ένα από τα 137.526 παιδιά εκείνης της χρονιάς. Ο γιος μου, που γεννήθηκε πέρυσι, είναι ένα από τα 88.533 παιδιά του 2017. Σχεδόν πενήντα χιλιάδες παιδιά λιγότερα με διαφορά μιας γενιάς. Αν θέλουμε να δούμε το πρόβλημα της χώρας σε μια εικόνα δεν χρειάζονται φωτογραφίες από τις διάφορες κρίσεις που σοβούν ανά την επικράτεια. Αρκεί να δούμε τον παρακάτω πίνακα που μαζί με άλλα στοιχεία (εδώ) έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Αρχή σήμερα, 1η Οκτωβρίου 2018: Οι καμπύλες γεννήσεων (μπλε) και θανάτων (κόκκινο) στην Ελλάδα.

Αυτός ο πίνακας δεν είναι μόνο μια ανησυχητική προβολή ενός δυστοπικού μέλλοντος –είναι η προαναγγελία του ιστορικού τέλους ενός λαού που σφράγισε με την παρουσία –και τη γλώσσα του– την ανθρώπινη Ιστορία. Ακούγεται βαρύ αλλά ίσως μόνο έτσι να καταφέρουμε να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος.

Δεν είμαι από αυτούς που συμβουλεύουν να μην τσακωνόμαστε για τα τρία μνημόνια, τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, τους «Καρανίκες», τις Πρέσπες, την παλιά και τη νέα διαπλοκή και να κοιτάμε μόνο το δημογραφικό. Πιστεύω ότι και αυτά αποτελούν στοιχεία του προβλήματος. Ότι οι κυβερνητικές πολιτικές και συμπεριφορές –τόσο διαχρονικά όσο και ειδικά τα τελευταία χρόνια– επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι βλέπουν τη ζωή τους και το μέλλον τους και καθορίζουν το πώς και πότε θα αποφασίσουν να φτιάξουν οικογένεια –αν είναι αρκετά τυχεροί στη ζωή τους και έχουν μια τέτοια επιλογή. Δεν είναι τυχαίο ότι το αρνητικό ρεκόρ γεννήσεων στην Ελλάδα καταγράφηκε πέρυσι (για πρώτη φορά κάτω από το ψυχολογικό όριο των 90.000, μείωση 4,7% σε σύγκριση με το 2016).

Οι σε αναπαραγωγική ηλικία νέοι συνεχίζουν να φεύγουν από τη χώρα για φτιάξουν το μέλλον -και τις οικογένειές τους- αλλού. Αλλά και οι περισσότεροι που μένουν, πνιγμένοι από ένα αίσθημα ματαίωσης, όλο και πιο δύσκολα μπορούν να διακρίνουν ένα στοιχειωδώς ευνοϊκό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κάνουν το ούτως ή άλλως δύσκολο βήμα να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί. Για όλους υπάρχουν ζόρια και απουσία προοπτικής, αλλά σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ ο χειρότερα φορολογούμενος Έλληνας είναι πλέον αυτός με δύο παιδιά (υπό την προϋπόθεση ότι είναι αρκετά τυχερός και έχει εισόδημα για να φορολογηθεί). Επαρκείς βρεφονηπιακοί σταθμοί, παρά τις διαβεβαιώσεις της Θεανώς, δεν υπάρχουν. Και η εργαζόμενη γυναίκα που επιλέγει να τεκνοποιήσει, ξέρει ότι ζήτημα να μείνει σπίτι με το μωρό για δυο-τρεις μήνες (στη Σουηδία η σχετική άδεια είναι 11 μήνες με δυνατότητα επέκτασης) και όλα αυτά εφόσον ο εργοδότης της είναι σχετικά γενναιόδωρος και δεν έχει ήδη διατυπώσει αόρατες ή και σαφείς απειλές σχετικά με τη διατήρηση της θέσης της. Ολα σχετίζονται.

Οι γυναίκες κάνουν σε μεγαλύτερη ηλικία παιδί, όταν νιώσουν μια κάποια ασφάλεια –το 2017 ο μέσος όρος σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ανήλθε στα 31,4 έτη. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο υπογονιμότητας αλλά και σε περισσότερες καισαρικές. Ναι, ξέρω ότι υπάρχει η επάρατος βιομηχανία «καισαρικών», αλλά όταν (το 2017) περισσότερες από 20.000 γεννήσεις γίνονται από μητέρες κοντά στα 40 και χιλιάδες άλλες από γυναίκες ακόμα μεγαλύτερες, είναι πολύ πιο πιθανό να είναι απαραίτητη καισαρική ώστε να μη ζοριστεί ο οργανισμός της εγκύου (ή, αν θέλετε, πολύ πιο εύκολο να πειστεί η έγκυος να μη δοκιμάσει τη βάσανο του φυσιολογικού τοκετού, συμφωνώντας στη λύση της καισαρικής τομής).

Όλα σχετίζονται. Λέμε ότι πρέπει να επενδύσουμε στην Παιδεία, να χτίσουμε σχολεία, να ανοίξουμε (ιδιωτικά) πανεπιστήμια. Ωραία όλα αυτά, αλλά για ποια παιδιά; Κινδυνεύουμε να γίνουμε μια χώρα που θα έχουμε καινούργιες αίθουσες χωρίς μαθητές να τις γεμίσουν. Το 2023 θα μπουν στα Δημοτικά της χώρας 12.000 λιγότερα «πρωτάκια» απ’ όσα εφέτος. Και η τάση βαίνει μειούμενη. Όλα σχετίζονται. ΑΕΠ, Άμυνα, Υγεία, καινοτομία, ψυχαγωγία, γλώσσα και λογοτεχνία, όλα έχουν να κάνουν με τους διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους, για να το πούμε οικονομοτεχνικά. Αλλά και πιο υπαρξιακά, μιλάμε για το μέλλον το οποίο θα είναι ένα μέλλον όπου δεν θα υπάρχουν πολλοί για να το ζήσουν.

Όσο οι κυβερνώντες, οι σημερινοί που πιστεύουν ότι το αφορολόγητο για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά μπορεί να είναι έξι χιλιάρικα τον χρόνο, αλλά και οι επόμενοι και οι μεθεπόμενοι, δεν κάνουν κάτι ριζικό ώστε να επαναφέρουν στους νέους αξίες και δεδομένα που χάθηκαν στον δρόμο –πρώτα στον δρόμο για τα πλούτη και τις καριέρες και έπειτα στον δρόμο για τη λιγότερη φτώχεια– τόσο η χώρα θα κινδυνεύει να θυμίζει εκείνη την καταπληκτική ταινία του Αλφόνσο Κουαρόν, «Τα Παιδιά των Ανθρώπων»… Έναν κόσμο χωρίς παιδιά.

Πάνος Παπαδόπουλος

Πηγή: Protagon.gr (1 Οκτωβρίου 2018)

Ελλάδα: Λιγότεροι και γηραιότεροι

1 Οκτωβρίου 2018

Ένα δυσοίωνο μέλλον, στο οποίο ο πληθυσμός θα είναι λιγότερος και γηραιότερος, προδιαγράφεται για τη χώρα μας. Η υπογεννητικότητα αλλά και το αρνητικό ισοζύγιο μετανάστευσης αναμένεται να επιφέρουν μείωση του πληθυσμού έως το 2050, η οποία στην καλύτερη περίπτωση θα είναι κατά 800.000 άτομα και στη χειρότερη κατά 2,5 εκατομμύρια άτομα. Για το ίδιο έτος εκτιμάται ότι ένας στους τρεις πολίτες της χώρας θα είναι ηλικίας άνω των 65 ετών.

Την εικόνα αυτή σκιαγραφεί με αφορμή την 1η Οκτωβρίου-Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων για το 2018 η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία που ζητεί από την πολιτεία, ενόψει της περαιτέρω δημογραφικής γήρανσης, να αναλάβει δράσεις για την αντιμετώπιση των πολύπλευρων αναγκών των ηλικιωμένων. Σύμφωνα με την Εταιρεία, στην Ελλάδα ο μέσος όρος γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος είναι 1,26 και συνολικά στις χώρες της Ε.Ε. 1,49, όταν είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός μιας χώρας πρέπει ο δείκτης γονιμότητας να είναι τουλάχιστον 2,1. Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9 τοις χιλίοις) στην Ε.Ε. μετά τη Γερμανία (8,4 τοις χιλίοις) και την Πορτογαλία (8,5 τοις χιλίοις). Ως αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας υπολογίζεται ότι θα έχουμε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας, η οποία εκτιμάται ότι θα κυμανθεί από 800.000 άτομα έως 2,5 εκατομμύρια άτομα.

Την ίδια στιγμή, ήδη η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών με τον πιο γηρασμένο πληθυσμό. Σύμφωνα με τις καταγραφές της Eurostat, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Γερμανία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών με 22%, 21,3% και 21,1% αντιστοίχως. Στον αντίποδα βρίσκεται η Ιρλανδία με 13,2%, ενώ ο μέσος όρος της στην Ε.Ε. είναι 19,2%. Σύμφωνα δε με τις προβλέψεις, το 2050 άνω των 65 ετών θα είναι το ένα τρίτο του πληθυσμού. Αυτή η δημογραφική γήρανση προκαλεί πολλά προβλήματα ιατρικά, κοινωνικά, οικογενειακά, οικονομικά, ασφαλιστικά κ.ά. που εκτιμάται ότι θα προσλάβουν εκρηκτικές διαστάσεις τις προσεχείς δεκαετίες. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, καθηγητής χειρουργικής, Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός, «συνέπεια της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού είναι η αύξηση των ποσοστών των νόσων φθοράς όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η καχεξία, η άνοια, η οστεοπόρωση και βέβαια η μεγάλη μάστιγα του καρκίνου». Είναι ενδεικτικό ότι τα άτομα άνω των 70 ετών απασχολούν το 50% των νοσοκομειακών κλινών και ειδικότερα το 25% των κλινών για οξέα περιστατικά. Επτά στους δέκα υπερήλικες πάσχουν από περισσότερες της μιας νόσους και το 25% λαμβάνει σε τακτική βάση περισσότερα από 5 διαφορετικά σκευάσματα.

Εκδηλώσεις

«Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε την πολιτεία και όλους τους αρμόδιους φορείς, αλλά και την κοινωνία μας γενικότερα για την κατανόηση και την αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων των υπερηλίκων», σημειώνει ο κ. Καραϊτιανός εκ μέρους της Εταιρείας, η οποία έχει προγραμματίσει δράσεις και εκδηλώσεις με εστίαση στην προάσπιση των δικαιωμάτων των ηλικιωμένων. Αλλωστε, η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων έχει ως θέμα «Γιορτάζοντας τους παλαιότερους πρωταθλητές ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και θέτει ως στόχους, μεταξύ άλλων, την προώθηση των δικαιωμάτων των ηλικιωμένων και την αύξηση της προβολής τους ως συμμετέχοντα μέλη της κοινωνίας.

ΠΕΝΝΥ ΜΠΟΥΛΟΥΤΖΑ

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (29.09.2018)